Porfirin-Schiff bazı türevlerinin sentezi ve fotodinamik terapi için fotosensitizör özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Fotodinamik terapi, ışık enerjisinin toksik olmayan fotosensitizör aracılığıyla kimyasal enerjiye dönüştürülmesi ve bu kimyasal enerjinin hedef dokuya nakledilmesi sonucunda dokuda oluşabilecek olumsuz değişimlerin tedavi amaçlı kullanılması işlemidir. Fotodinamik terapi dünya çapında birçok alanda onaylanmış bir klinik araç olarak kullanılmaktadır. Özellikle kanserli doku ve enfeksiyonların tedavisi için kliniklerde anahtar rol sunarak ümit verici durumdadır. Bu doktora tezi kapsamında fotodinamik terapi için yeni nesil simetrik ve asimetrik porfirin türevleri sentezlenmiş ve Zn2+ ile metal kompleksleri elde edilmiştir. Sentezlenen türevlerin yapıları analitik ve spektroskopik yöntemlerle aydınlatılmıştır. Daha sonra fotofiziksel ve fotokimyasal çalışmalar kapsamında UV-vis ve fotolüminesans özellikleri katı ve çözelti ortamında incelenmiş, floresans ve singlet oksijen kuantum verimleri hesaplanarak biyolojik aktivite çalışmaları yapılmıştır. Elde edilen bulgular bu yeni molekül sistemlerinin singlet oksijen kuantum verimlerinin fotodinamik terapi uygulamaları için yeterli düzeyde olduğunu göstermektedir.

Photodynamic therapy is the process of converting light energy into chemical energy through a non-toxic photosensitizer and using this chemical energy for therapeutic purposes, as a result of transferring this chemical energy to the target tissue. Photodynamic therapy is used as an approved clinical tool in many fields around the world. It is particularly promising by offering a key role in clinics for the treatment of cancerous tissue and infections. Within the scope of this doctoral thesis, new generation symmetric and asymmetric porphyrin derivatives were synthesized for photodynamic therapy and metal complexes with Zn2+ were obtained. The structures of the synthesized derivatives were elucidated by analytical and spectroscopic methods. Then, within the scope of photophysical and photochemical studies, UV-vis and photoluminescence properties were investigated in solid and solution media, and biological activity studies were carried out by calculating fluorescence and singlet oxygen quantum yields. The findings show that the singlet oxygen quantum yields of these new molecular systems are sufficient for photodynamic therapy applications.