İnmeli hastalara Öz-Bakım Kuramı'na temellendirilerek verilen tele-hemşirelik eğitiminin yaşam kalitesi ve öz-bakım gücüne etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırma, inme tanısı alan hastalara Öz-Bakım Kuramı'na temellendirilerek verilen tele-hemşirelik eğitiminin, yaşam kalitesine ve öz-bakım gücüne etkisini belirlemek amacıyla yürütüldü. Materyal ve Metot: Araştırma deneysel tipte, ön test- son test deneme modelinde, longitudinal, randomize kontrollü bir çalışma olarak planlandı. Araştırmanın verileri 10.04.2021-10.05.2022 tarihleri arasında Samsun ilindeki bir üniversite hastanesinin nöroloji kliniğinde toplandı. Araştırma, örneklem kriterlerini karşılayan ve inme tanısı alan 70 hasta (35 çalışma grubu-35 kontrol grubu) ile tamamlandı. Çalışma grubundaki hastalara 12 hafta boyunca Öz-Bakım Kuramı'na temellendirilen tele-hemşirelik eğitimi uygulandı. Veriler Hasta Tanıtım Formu, Montreal Bilişsel Değerlendirme (MOBİD) Ölçeği, Katz Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği (GYA), İnmeye Özgü Yaşam Kalitesi Ölçeği (İÖYKÖ) ve Öz-Bakım Gücü Ölçeği kullanılarak toplandı. Verilerin analizinde, GPower Testi, Ki-kare Testi, Bağımsız Örneklem T-Testi, Bağımlı Örneklem T Testi ve Pearson Korelasyon Katsayısı Testi kullanıldı.Bulgular: Çalışma ve kontrol grubu hastaların eğitim öncesinde ön-test Katz GYA puanları, İÖYKÖ toplam puan ve alt boyut puanları ve Öz-Bakım Gücü puanları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunmadı (p>0.05). 12 haftalık izlem sonunda kontrol grubu hastalarla karşılaştırıldığında, çalışma grubu hastaların son-test İÖYKÖ toplam puan ve alt boyut puan ortalamaları (t=11.136, p=0.001) ile Öz-Bakım Gücü toplam puan ortalamalarında (t=14.358, p=0.000) istatistiksel açıdan anlamlı bir yükselme meydana geldiği saptandı (p<0.001). Çalışma grubu hastaların son-test Katz GYA puanları kontrol grubu hastaların puanlarından daha düşük belirlenmiş olmasına karşın, çalışma grubu hastaların ön-test ve son-test Katz GYA puanlarında istatistiksel açıdan anlamlı bir yükselme meydana geldiği belirlendi (t=-5.278, p=0.000). Hastaların İÖYKÖ puanları ile Öz-Bakım Gücü puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif yönlü orta düzey bir ilişki bulundu (r=0.400). Sonuç: Öz-Bakım Kuramı'na temellendirilerek sunulan tele-hemşirelik eğitiminin inme tanısı alan hastaların yaşam kalitelerini iyileştirme ve öz-bakım gücünü arttırma konusunda etkili bir bakım uygulaması olduğu görüldü. Bu doğrultuda taburculuk sonrasında inmeli hastaların yaşam kalitesinin ve öz-bakım gücünün geliştirilmesinde, Öz-Bakım Kuramı'na temellendirilen tele-hemşirelik eğitiminin uygulanması önerilmektedir.

Aim: This study was conducted to find out the effects of tele-nursing training based on self-care theory which was given to patients diagnosed with stroke on quality of life and self-care agency.Material and Method: The study was planned as a longitudinal, randomized controlled experimental study with a pre-test and post-test trial model. The data of the study were collected in the neurology clinic of a university hospital in Samsun between 10.04.2021 and 10.05.2022. The study was completed with 70 patients (35 in the study group-35 in the control group) who met the sample criteria and who were diagnosed with stroke. Tele-nursing training based on self-care theory was given to patients in the study group for 12 weeks. The data were collected by using Patient Information Form, Montreal Cognitive Assessment Scale (MOCA), Katz Index of Indepence in Acitivities of Daily Living (ADL) Scale, Stroke Specific Quality of Life Scale (SS-QOL) and Exercise of Self-Care Agency Scale. GPower Test, Chi-square Test, Independent Samples T Test, Dependent samples T Test and Pearson correlation coefficient test were used in data analysis.Results: No statistically significant difference was found between pre-test Katz (ADL) scores, SS-QOL total score and sub-dimension scores and Exercise of Self-Care Agency scores of the study and control group before training (p>0.05). After 12-week-long follow-up, when compared with the control group patients, statistically significant increase was found in the post-test SS-QOL total scores and sub-dimension scores (t=11.136, p=0.001) and Exercise of Self-Care Agency total mean scores (t=14.358, p=0.000) of the study group patients (p<0.001). Although post-test Katz ADL scores of the study group patients were found to be lower than those of the control group patients, statistically significant increase was found in the pre-test and post-test Katz ADL scores of the study group patients (t=-5.278, p=0.000). Statistically significant positive and moderate correlation was found between SS-QOL and Exercise of Self-Care Agency scores of the patients (r=0.400).Conclusion: Tele-nursing training based on self-care theory was found to be an effective care practice in improving the quality of life and increasing self-care agency in patients diagnosed with stroke. Therefore, it is recommended to use tele-nursing training based on self-care theory to improve quality of life and self-care agency after discharge.