Çorum ili sanayi tesislerinde çalışanlarda sağlık okuryazarlığının değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu araştırmada, Çorum ilinde faaliyet gösteren bir ortak sağlık ve güvenlik biriminin (OSGB) iş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunduğu sanayi iş yerlerinde çalışanların, sağlık okuryazarlığı (SOY) düzeylerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır.Materyal ve Yöntem: Kesitsel tipteki araştırma, Çorum İli sanayi tesislerinde yapılmıştır. Araştırmaya OSGB'nin hizmet sunduğu yerlerde basit rastgele örneklemle seçilen 324 çalışan alınmıştır. Eylül 2017 -Şubat 2022 tarihlerini kapsayan dönemde gerçekleştirilen çalışmanın verileri, iki bölümden oluşan anket formu ile toplanmıştır. Sözlü onamları alınan çalışanlara Sosyodemografik Veri Formu ve Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 (TSOY-32) uygulanmıştır. İstatistiksel analizlerde Mann-Whitney U Testi, Kruskal Wallis Testi, Pearson Ki-kare Testi, Eğimde Ki-kare Spearman Korelasyon Testi ve Çoklu Lineer Regresyon Analizi kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir.Bulgular: Çalışmaya 77 (% 23,8)'si kadın, 247 (%76,2)'si erkek toplam 324 çalışan katılmıştır. Katılımcıların TSOY-32 ölçek puan ortancası 33,3 (min:1,4- maks:64,0) olarak hesaplanmıştır. Altmış yaş ve üstü olanların ortanca puanı 25,5 (22,9-33,3) olarak diğerlerine göre en düşük düzeyde bulunmuş olup, aralarındaki istatistiksel fark anlamlıdır (p=0,043). Çalışanların TSOY-32 indeks puanları karşılaştırıldığında istatistiksel düzeyde anlamlı fark saptanmıştır ve dul/boşanmış olanlarda SOY puanı [28,6(16,6-44,2)] diğerlerine göre daha düşüktür (p=0,009). Kendi beyanına göre ekonomik durumu iyi olanların SOY puan ortancası 39,0 (27,0-49,4) olarak diğer ekonomik durumlara göre yüksek bulunmuş olup, aralarındaki istatistiksel fark anlamlıdır ( p<0,01). Sağlık bilgi kaynağı olarak dijital (internet) kaynakları kullananlarda TSOY-32 ölçek puan ortancası 33,3 , konvansiyonel (TV, radyo, gazete, dergi vb.) medya organlarını kullananların TSOY-32 ölçek puan ortancası 32,2 olarak saptanmış olup, ortaya çıkan fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0,05).Sonuç: Çalışmamızda elde ettiğimiz sonuçlar literatür verileriyle büyük oranda örtüşmektedir. Bu sonuçlardan bireylerin SOY düzeylerinin cinsiyet, yaş, öğrenim düzeyi, gelir durumu, medeni durum, kronik hastalık durumu, sağlığı geliştiren davranışların edinilmesi, sağlık bilgisini elde ettiği kaynak gibi faktörlerden etkilendiği anlaşılmaktadır.

Aim: In this research, it is aimed to determine the health literacy (HL) levels of the workers in industrial workplaces where a joint health and safety unit operating in Çorum provides occupational health and safety services.Materials and Methods: The cross-sectional study was conducted in the industrial facilities of Çorum. 324 employees selected by simple random sampling from workplaces where occupational health and safety services are provided were included in the study. The data of the study, which was carried out in the period covering September 2017- February 2022, were collected with a questionnaire consisting of two parts. Sociodemographic Data Form and Turkish Health Literacy Scale-32 were applied to the employees whose verbal consent was obtained. Mann-Whitney U Test, Kruskal Wallis Test, Pearson Chi-square Test, Chi-square For Trend, Spearman Correlation Test and Multiple Linear Regression Analysis were used for statistical analysis. Statistical significance level was accepted as p<0.05. Findings: A total of 324 employees, 77 (23.8%) women and 247 (76.2%) men, participated in the study. The median scale score of the participants was calculated as 33.3 (min: 1.4- max: 64.0). The median score of those aged 60 and over was found to be 25.5 (22.9-33.3), the lowest level compared to the others, and the statistical difference between them was significant (p=0.043). When the index scores of the employees were compared, a statistically significant difference was found, and the score of the widowed/divorced [28.6(16.6-44.2)] was lower than the others (p=0.009). According to their own statements, the median score of those with good economic status was found to be 39.0 (27.0-49.4), higher than other economic statuses, and the statistical difference between them was significant (p<0.01). The median scale score was found to be 33.3 for those who use digital (internet) resources as a health information source, and 32.2 for those who use conventional media (TV, radio, newspaper, magazine, etc.), the difference is statistically significant (p<0.05).Conclusion: The results obtained in our study are largely in line with the literature data. From these results, it is understood that the level of HL of individuals is affected by factors such as gender, age, education level, income status, marital status, chronic disease status, acquisition of health-promoting behaviors, and sources of health information.