Kırsal ve kentsel iki bölgede yaşayan yetişkinlerde çevre okuryazarlığı, ekolojik ayak izi farkındalığı, çevre davranışı ve ilişkili faktörler

Abstract

Araştırma kırsal ve kentsel iki bölgede yaşayan yetişkinlerde çevre okuryazarlığı, ekolojik ayak izi farkındalığı, çevre davranışı ve ilişkili faktörleri belirlemek amacıyla yapıldı. Kesitsel tipteki çalışma 1 Ocak – 10 Haziran 2020 tarihleri arasında Balıkesir ilindeki kırsal ve kentsel iki bölgede yürütüldü. Örnek büyüklüğü, Epi İnfo programı ile evreni 13390 kişi, %50 prevalans, %5 sapma, 1.5 desen etkisi kabul edilerek %95 güven düzeyinde 561 kişi hesaplanmış olup 600 kişiye çok aşamalı örnekleme yöntemiyle ulaşıldı. Araştırmanın bağımlı değişkenleri çevre okuryazarlığı, ekolojik ayak izi farkındalığı ve çevre davranışlarıdır. Tek değişkenli analizlerde t / Mann Whitney U testi, ANOVA (Posthoc: Bonferroni) / Kruskal Wallis testi, Ki kare testi, ileri analizlerde lineer regresyon analizi kullanıldı. Çalışma grubunun çevre okuryazarlık puanı 78.95 ± 12.05, ekolojik ayak izi farkındalık puanı 3.71 ± 0.48, çevre davranış puanı 63.40 ± 11.58 bulundu. Çevre okuryazarlığı kırsal bölgede kentsel bölgeden anlamlı biçimde düşük sırasıyla %70, %73.7, ekolojik ayak izi farkındalığı kentsel bölgeden anlamlı olarak yüksek sırasıyla 3.83±0.52, 3.67±0.46 (p <0.05) olup çevre okuryazarlığı kırsal ve kentsel bölgede anlamlı fark yoktur sırasıyla (64.22±12.56, 63.12±11.24) (p>0.05). Bireylerin çevre okuryazarlığı düzeyleri, ekolojik ayak izi farkındalıkları ve çevre davranış puanları birbirlerini anlamlı olarak etkilemektedir (p<0.05). Çevre davranışını kırsal bölgede eğitim durumu etkilerken, kentsel bölgede medeni durum ve gelir durumu etkilemektedir (p<0.05). Araştırma grubunun üçte ikisinin çevre okuryazarlığı yüksek bulunmuştur. Kırsal bölgede yaşayanların ekolojik ayak izi farkındalığı kentsel bölgede yaşayanlardan yüksek bulunmuştur. Çevre davranış puanı iki bölge arasında anlamlı olarak farklı değildir.Anahtar kelimeler: Çevre davranışı, çevre okuryazarlığı, ekolojik ayak izi farkındalığı

The stuyd was carried out to determine environmental literacy, ecological footprint awareness, environmental behavior and related factors in adults living in both rural and urban areas.The cross-sectional study was carried out between January 1 and June 10, 2020 in two rural and urban areas in Balıkesir province. The sample size was calculated with the Epi Info program as 13390 people, 50% prevalence, 5% deviation, 1.5 pattern effect, and 561 people were calculated at 95% confidence level, and 600 people were reached by multi-stage sampling method. The dependent variables of the research are environmental literacy, ecological footprint awareness and environmental behaviors. For univariate analyses, t / Mann Whitney U test, ANOVA (Posthoc: Bonferroni) / Kruskal Wallis test, Chi-square test, and linear regression analysis were used for further analysis.The environmental literacy score of the study group was 78.95 ± 12.05, the ecological footprint awareness score was 3.71 ± 0.48, and the environmental behavior score was 63.40 ± 11.58. Environmental literacy was significantly lower in the rural area than in the urban area, 70%, 73.7%, ecological footprint awareness was significantly higher than the urban area, 3.83±0.52, 3.67±0.46 (p <0.05), and there was no significant difference in environmental literacy in rural and urban areas, respectively (64.22±12.56, 63.12±11.24) (p>0.05). Environmental literacy levels, ecological footprint awareness and environmental behavior scores of individuals affect each other significantly (p<0.05). While education level affects environmental behavior in rural areas, marital status and income status in urban areas (p<0.05).Environmental literacy was found to be high in two-thirds of the research group. Ecological footprint awareness of those living in rural areas was found to be higher than those living in urban areas. The environmental behavior score is not significantly different between the two regions.Keywords: Environmental behavior, environmental literacy, ecological footprint awareness.