Sağlık okuryazarlığı, tamamlayıcı alternatif tıbba yaklaşım ve bazı sosyodemografik özelliklerin ebeveynlerin çocukluk çağı aşılarına yönelik tutumları ile ilişkisi

Abstract

Araştırma 3-5 yaş çocuğu olan ebeveynlerin sağlık okuryazarlığı, tamamlayıcı alternatif tıbba yaklaşım ve bazı sosyodemografik özelliklerin ebeveynlerin çocukluk çağı aşılarıma yönelik tutumlarıyla ilişkisini belirlemek amacıyla yapıldı. Kesitsel tipteki çalışma 15 Şubat – 31 Mayıs 2021 tarihleri arasında Balıkesir ili Karesi ilçesinde yürütüldü. Örnek büyüklüğü, Epi İnfo programında %10 prevalans, %3 sapma, 1.5 desen etkisi kabul edilerek %95 güven düzeyinde 576 kişi hesaplanmış olup 602 kişiye çok aşamalı küme örnekleme yöntemiyle ulaşılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkeni, ebeveynlerin çocukluk çağı aşılarına yönelik tutumları; bağımsız değişkenler ise sosyo-demografik özellikler, sağlık okuryazarlığı düzeyleri ve tamamlayıcı ve alternatif tıbba yönelik tutumlardır. Tek değişkenli analizlerdeki ki kare testi, t testi, ileri analizlerde lojistik regresyon analizi kullanıldı.Ebeveynlerin çocukluk çağı aşılarına yönelik tutum puanı 40.57±9.34, sağlık okuryazarlığı puanı 20.25±8.86, tamamlayıcı ve alternatif tıbba yönelik tutum puanı 41.07±11.16 bulundu. Ebeveynlerin çocukluk çağı aşılarına yönelik tereddüdü baba ilköğretim düzeyinde öğrenimi olanlarda üniversite ve üzeri düzeyde öğrenimi olanlara kıyasla 4.49 kat (%95 GA, 1.56-12.90), çocuğunu ilk altı ay yalnızca anne sütüyle beslemeyenlerde, besleyenlere kıyasla 2.04 kat (%95 GA, 1.22-3.42), ailesinde sağlık çalışanı olmayanlarda olanlara kıyasla 5.09 kat (%95 GA, 1.13-22.8), aşı sonrası yan etki görülenlerde yan etki görülmeyenlere kıyasla 6.73 kat (%95 GA, 3.44-13.14), tamamlayıcı alternatif tedaviye yönelik tutum düzeyi arttıkça (%95 GA, 1.02-1.08), sağlık okuryazarlığı azaldıkça (%95 GA, 0.89-0.95) artmaktadır. Sonuç olarak her beş ebeveynden birinin çocukluk çağı aşılarına yönelik tereddüdü olup, sağlık okuryazarlıkları düşüktür. Ebeveynlerin aşılar konusunda, sağlık okuryazarlıkları konusunda eğitimler verilmesi, müdahale çalışmaları yapılması önerilmektedir.

The study was conducted to determine the relationship between the health literacy of parents with children aged 3-5, their approach to complementary alternative medicine, and some sociodemographic characteristics with their attitudes towards childhood vaccinations.The cross-sectional study was carried out in Karesi district of Balıkesir province between February 15 and May 31, 2021.The sample size was accepted as 10% prevalence, 3% deviation, and 1.5 pattern effect in the Epi Info program, and 576 individuals were calculated at 95% confidence level, and 602 individuals were reached by multi-stage cluster sampling method. The dependent variable of the study was parents' attitudes towards childhood vaccines; The independent variables are socio-demographic characteristics, health literacy levels and attitudes towards complementary and alternative medicine. Chi square test, t test in univariate analyzes and logistic regression analysis were used in further analysis.The parents' attitudes towards childhood vaccines were 40.57±9.34, health literacy scores were 20.25±8.86, and attitudes towards complementary and alternative medicine were 41.07±11.16.Parents' hesitation about childhood vaccinations was 4.49 times (95% CI, 1.56-12.90) in those with a primary education level of father compared to those with a university or higher education, and 2.04 times (95% CI, 1.22- 3.42), 5.09 times (95% CI, 1.13-22.8) in non-healthcare workers, 6.73 times (95% CI, 3.44-13.14) in patients with post-vaccine side effects compared to those without side effects, as the level of attitude towards complementary alternative therapy increases ( 95% CI, 1.02-1.08), increasing as health literacy decreases (95% CI, 0.89-0.95).As a result, one out of every five parents has hesitations about childhood vaccinations and their health literacy is low. It is recommended that parents be given training on vaccines and health literacy and intervention studies should be carried out.