Sağlığı koruma davranışı ölçeği Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliği

Abstract

Amaç: Bu çalışmada Sağlığı Koruma Davranış Ölçeğinin (HPBS) Türkçeye uyarlanması, psikometrik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Metadolojik tipteki bu çalışma Balıkesir ilinin kentsel bir bölgesi olan Gaziosmanpaşa Mahallesi'nde, 18 yaş ve üzeri kişilerde yürütüldü. Ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarında madde sayısının 5-10 katı kişiye ulaşmak gerektiğinden, çalışma 320 kişiye uygulandı. Araştırmanın verileri `Sosyodemografik Özellikler Formu`, `Sağlığı Koruma Davranış Ölçeği`, `Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II` ve `Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalite Ölçeği Kısa Formu` kullanılmıştır. Sağlığı Koruma Davranış Ölçeği, kişilerin kendi sağlıklarını korumaya yönelik davranışlarını belirlemek amacıyla geliştirilen, beş alt boyut ve 32 maddeden oluşan, ilk beş sorusu 2'li Likert, diğer 27 sorusu 5'li Likert tipte bir ölçektir. Güvenirlik analizi iç tutarlılığın hesaplanmasını (Cronbach Alfa) içermektedir. Geçerlik analizleri için Açıklayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizi yapılmıştır. Kriter geçerliği için Spearman Korelasyon testi, Ayırt Edici Geçerlik için lineer regresyon modeli kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS21 ve Lisrel 8.51 paket programları kullanılarak yapılmıştır.Bulgular: Çalışmaya katılanların ortalama yaşı 40.18±13.77 (minimum 18-maksimum 91) olup, %50.3'ü erkektir, %64.4'ü genel sağlık algısının iyi olduğunu belirtmiştir. Ölçeğin toplam puan ortalaması 99.57±13.64'tür. Genel ölçek yapısı için Cronbach Alfa değeri 0.851'dir, öz bilgi alt boyutu dışında (0.603) boyutların tümünde alfa değeri 0.7'nin üzerindedir. Ölçek başarısı, ölçeğin tamamı için ve tüm alt boyutlar için tatmin edicidir. Yapısal geçerlilik ölçütleri olarak Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II ve Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalite Ölçeği Kısa Formu pozitif yönde sırasıyla güçlü ve orta düzeyde anlamlıdır. Doğrulayıcı Faktör Analizi sonucuna göre yapısal olarak ölçek anlamlı bulunmuştur (p=0.000). Karşılaştırmalı Uyum İyiliği İndeksi ve diğer uyum indeksleri değerleri ölçeğin iyi düzeyde olduğunu göstermektedir.Sonuç: Sağlığı Koruma Davranış Ölçeği modülünün Türkçe sürümünün psikometrik özellikleri genel olarak iyi ve kabul edilebilir düzeydedir.Anahtar kelimeler: Geçerlik, güvenirlik, sağlığı koruma davranışı, sağlıklı yaşam biçimi davranışları, yaşam kalitesi

THE HEALTH PROTECTION BEHAVIOR SCALE OF VALIDITY AND RELIABILITY OF THE TURKISH VERSIONObjective: In this study, it was aimed to adapt the Protection of Health Behavioral Scale (HPBS) into Turkish and to examine its psychometric properties.Materials and Methods: This methodological study was conducted on participants aged 18 and over in Gaziosmanpaşa, an urban region of Balıkesir province. Since it is necessary to reach 5-10 times the number of items in scale development and adaptation studies, the study was applied to 320 people. The data of the study were used from? `Sociodemographic Characteristics Form`, `Health Protection Behaviour Scale`, `Healthy Lifestyle Behaviors Scale II` and `World Health Organization Quality of Life – Brief Form`. The Health Protection Behaviour Scale is developed to determine the behaviours of individuals to protect their own health. It is a 2-point Likert-type scale for the first five questions and a 5-point likert type scale for the other 27 questions. It consists of five sub-dimensions and 32 items. Reliability analysis includes the calculation of internal consistency (Cronbach Alpha). Explanatory and Confirmatory Factor Analysis was performed for validity analysis. Spearman Correlation test was used for criterion validity and linear regression model was used for discriminant validity. Data analysis was performed using SPSS 21 and Lisrel 8.51 package programs.Results: The mean age of the participants in this study was 40.18±13.77 (minimum 18-maximum 91), 50.3% of them were male, 64.4% stated that their general health perception was good. The total mean score of the scale is 99.57±13.64. The Cronbach's Alpha value for the general scale structure is 0.851, and the alpha value is above 0.7 in all dimensions except for the self-knowledge sub-dimension (0.603). Success of the scale is satisfactory for the whole scale and for all sub-dimensions. As construct validity criteria, Healthy Lifestyle Behaviors Scale II and World Health Organization Quality of Life - Short Form are positive, strong and moderately significant, respectively. According to the results of Confirmatory Factor Analysis, the scale was found to be structurally significant (p=0.000). Comparative Fit Index and other fit index values show that the scale is at a good level.Conclusion: The psychometric properties of the Turkish version of the Protection of Health Behavioral Scale module are generally at good and acceptable levels.Keywords: Healthy lifestyle behaviors, health protection behavior, reliability, validity, quality of life