Tıbbi hata eğitiminin hemşirelik öğrencilerinin bilgi ve tutumlarına etkisi

Abstract

Tıbbi Hata Eğitiminin Hemşirelik Öğrencilerinin Bilgi ve Tutumlarına EtkisiTıbbi hataların azaltılması ve hasta güvenliğinin sağlanması hemşirelik bakım kalitesinin yükseltilmesinde önemli göstergelerdendir. Tıbbi hataların azaltılabilmesi için eğitimlere geleceğin hemşireleri olan öğrencilerden başlamak ve meslek hayatlarında da hizmetiçi eğitimlerle eğitimin devamlılığını sağlamak gerekir. Bu çalışma, hemşirelik öğrencilerine verilen tıbbi hata eğitiminin öğrencilerin bilgi ve tutumlarına etkisini değerlendirmek amacıyla planlanmıştır. Eğitim ile öğrencilerin klinik uygulamalar esnasında yaşadıkları ve neden oldukları hataları azaltmak, öğrencileri tıbbi uygulama hatalarının hukuki ve etik boyutu hakkında bilinçlendirmek ve öğrencilerin bu konuda farkındalıklarını arttırmak amaçlanmıştır.Bu araştırmada öntest-sontest tek gruplu yarı deneysel yöntem kullanılmıştır. Çalışmanın evrenini Düzce Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü son sınıf öğrencileri oluşturmuştur. Çalışmanın ilk aşamasında hemşirelik son sınıf öğrencileri ile ihtiyaç analizi yapılmıştır. İhtiyaç analizi için ayrıca örneklem seçimine gidilmemiş, veri toplama formu çalışmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden 150 öğrenciye 26-30 Eylül 2016 tarihleri arasında uygulanmıştır (katılım oranı % 80,6'dır). İkinci aşamasında ise ihtiyaç analizinden elde edilen veriler doğrultusunda toplam yedi haftadan oluşan eğitim programı hazırlanmış ve uygulanmıştır. Eğitim için 40 kişilik çalışma grubu oluşturulmuştur. Çalışma grubu gönüllük esasına dayanılarak rastgele örneklem yöntemi ile seçilmiştir. Eğitim öncesi ve sonrasında öğrencilere, kişisel bilgi formu, bilgi testi, vaka formu, Hemşirelikte Tıbbi Hataya Eğilim Ölçeği ve Tıbbi Hatalarda Tutum Ölçeği'nden oluşan öntest ve sontest uygulanmıştır.İhtiyaç analizinden elde edilen verilerin işlenmesinde frekans analizi kullanılmıştır. Eğitim öncesi ve sonrası elde edilen verilerin analizinde ise frekans analizi yanında, Bağımlı Örneklem T Testi, Bağımsız Örneklem T Testi, Pearson Korelasyon katsayısı kullanılmıştır.Çalışmada, öğrencilerin % 85,3'ünün tıbbi hatalarla ilgili eğitim aldığı; eğitim alan öğrencilerin % 54,7'sinin aldıkları eğitimi yetersiz buldukları belirlenmiştir. Eğitim öncesine göre eğitim sonrası Hemşirelikte Tıbbi Hataya Eğilim Ölçeği, Tıbbi Hatalarda Tutum Ölçeği ve bilgi puanı ortalamaları yükselmiştir. Bu artış istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0,001). Çalışmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda, öğrencilerin tıbbi hataya ilişkin aldıkları eğitimi ve bilgilerini yeterli bulmadığı, müfredatta tıbbi hata konusunun yeterince yer almadığı, öğrencilere verilen tıbbi hata eğitiminin öğrencilerin tıbbi hataya yönelik bilgi ve farkındalıklarını arttırdığı, tıbbi hataya eğilimlerini azalttığı ve tıbbi hatalarda tutumlarını olumlu yönde etkilediği; bu nedenle lisans müfredatlarında tıbbi hata konusuna yeterince yer vererek öğrencilerin güvenli sağlık hizmeti sunmaya hazır hale getirilmesi önerilmektedir.Anahtar Sözcükler: Etik Sorumluluk, Hasta Güvenliği, Hemşirelik Eğitimi, Malpraktis, Tıbbi Hata.

The Effect of Medical Error Education on the Nursing Students' Knowledge and AttitudesDecreasing of medical errors and providing patient safety are fundamental factors at increasing the quality of nursing care. To decrease the medical errors, education must be initiated with the students who will be nurses in the future and also, continuing education must be provided with on-the-job training activities in their career. This study is planned for evaluating the effects of medical error education on the knowledge and attitudes of the nursing students. With this training, it is planned to reduce the medical errors caused by the nursing students during their clinical applications and to raise awareness towards legal and ethical dimensions of medical errors In this study, one-group pretest-posttest semi-experimental design method is used. The study group was consisted of senior students of Düzce University Faculty of Health Sciences, Department of Nursing. In the first stage of the study, need assessment is carried out with the senior students of nursing education. For the need assessment the entire group of senior students were recruited; therefore no sampling had done. Data collection form was applied to 150 students who accepted to participate the study voluntarily between September 26-30, 2016 (participation level: 80,6 %). On the second stage, seven–week education programme is prepared in accordance with the data obtained from the need assessment and applied to the study group. A study group of 40 subjects was selected randomly, based on voluntariness. Before the education sessions data on personal information was collected from the study group; scale of medical error trends and scale of medical error attitudes, a general exam on medical errors and a case-based exam were applied. Same set of measurement was applied after the education process was completed.Frequency analysis is used to analyze the data of need assessment. Paired Student T-Test, Unpaired T-Test and Pearson's Correlation Coefficient are used in addition to Frequency Analysis to analyze pre- and post-tests'results.In this study, it was determined that 85.3% of the students received education on medical errors, and 54.7% of the students who received education found the education inadequate. The `Malpractice Tendency Scale in Nursing`, `Scale of Attitudes Towards Medical Errors` and knowledge score averages increased after the education. This increase was found to be statistically significant (p<0.001).The results obtained from the study revealed that (1) the students think that the education they have been provided on medical error is not adequate, (2) medical error is not adequately emphasized in the nursing curriculum, (3) medical error education increase the knowledge and the awareness of students about medical errors and (4) it decreases the medical error tendency and effect the attitudes positively toward medical errors. Therefore it is suggested that medical errors should be covered as a subject adequately in the nursing curriculum to make the students ready to provide safe health service.Keywords: Ethical Responsibility, Malpractice, Medical Error, Nursing Education, Patient Safety.