Obez kadınlarda serum d vitamini eksikliğinin anemi parametreleri ve vücut bileşimi üzerine etkisi

Abstract

D vitamini eksikliği birçok kronik hastalık ile ilişkili önemli bir halk sağlığı sorunudur. Bu çalışma obez kadınlarda D vitamini eksikliğinin anemi parametreleri ve vücut bileşimi üzerine etkisini göstermek amacıyla; Haziran - Eylül 2017 tarihleri arasında Aksaray Halk Sağlığı Müdürlüğü Dr. Abdülkadir Baba Sağlıklı Yaşam Merkezi'ne başvuran, 19-55 yaş arası, D vitamini eksikliği olan (<12 ng/mL) 43 ve olmayan (>20 ng/mL) 32 olmak üzere toplam 75 obez (BKİ >30,0 kg/m2) kadın üzerinde yürütülmüştür. Kadınlara kişisel bilgiler, genel sağlık durumu, bazı beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite kaydı ve besin tüketim formunu içeren bir anket uygulanmış, antropometrik ölçümleri alınmış, anemi kriterleri ve biyokimyasal değerleri incelenmiştir. Büyük çoğunluğu (%77,4) ev hanımı olan obez kadınların yaş ortalamaları 34,9±10,0 yıldır, %80,0'ni kapalı giyim tarzına sahip, %94,7'si fiziksel olarak aktif değildir. D vitamini <12 ng/mL olan kadınların yaşları D vitamini >20 ng/mL olan kadınlara göre düşüktür. Kapalı giyim tarzı, D vitamini eksikliği olan kadınlarda, D vitamini düzeyi yeterli olanlara göre anlamlı şekilde daha yaygındır (p<0,05). Günlük diyetle alınan enerji, enerjinin yağdan gelen yüzdesi, kolesterol, E vitamini, sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum ve fosfor miktarları D vitamini düzeyi >20ng/mL olan kadınlarda, D vitamini düzeyi <12ng/mL olan kadınlara göre fazladır, ancak bu farklılık kalsiyum ve sodyum alımları (p<0,05) dışında istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. D vitamini <12ng/mL olan kadınlardaki yetersiz demir alımı D vitamini düzeyi >20 ng/mL olan kadınlara göre daha düşüktür (p>0,05). Kadınların vücut ağırlığı ile yağ alımı (r=0,232; p<0,05), A vitamini alımı (r=0,236; p<0,05), folat alımı r=(0,249; p<0,05) ve çinko alımı (r=0,291; p<0,05) arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif korelasyonlar saptanmıştır. Serum demir (p<0,05), ferritin (p<0,05), hemoglobin (p<0,05), hematokrit ve vitamin B12 değerleri D vitamini <12ng/mL olan kadınlarda, D vitamini >20ng/mL olan kadınlara göre düşüktür. Genelde obez kadınlarda lipit profili ve açlık kan şekeri normal sınırlarda gözükürken, HOMA-IR değeri D vitamini eksikliği olan kadınlarda, D vitamini yeterli olanlara göre yüksek bulunmuştur (p<0,05). Kadınların D vitamini düzeyi serum demiri (r=0,337; p<0,001), ferritin düzeyi (r=0,302; p<0.001) ve hemoglobin değeri (r=0.232; p<0,05) arasında anlamlı pozitif korelasyonlar saptanmıştır. D vitamini eksik olan kadınların %16,2'sinde, D vitamini yeterli olan kadınların ise %6,3'ünde hemoglobin değeri düşüktür. Obez kadınlarda, özellikle D vitamini eksikliği olan kadınlarda demir eksikliği anemisi önemli bir sorundur, D vitamini eksikliği demir eksikliği anemisinin göstergeleri olan serum demiri, ferritin, hemoglobin ve hematokrit düzeyleri ile ilişkilidir. Anemi tanısı konan kadınların D vitamini düzeylerine bakılması, özellikle kapalı giyim tarzı olan kadınların güneşten yararlanmaları, yeterli ve dengeli beslenmeye dikkat etmeleri ve D vitamini ile anemi arasındaki ilişkiyi gösteren daha detaylı çalışmaların yapılması önerilmektedir.

Vitamin D deficiency is an important public health problem associated with many chronic diseases. This study was conducted to investigate the effect of vitamin D deficiency on anemia parameters and body composition in obese women. Between June and September 2017, a total of 75 obese woman (aged 19-55 years) with and without vitamin D deficiency (<12 ng/mL) and 32 (>20 ng/mL) were admitted to Aksaray Public Health Directorate Dr.Abdulkadir Baba Healthy Living Center. A questionnaire including personal information, general health status, some nutritional habits, physical activity record and food consumption form was administered to the women, anthropometric measurements were taken, anemia criteria and biochemical values were examined. The average age of obese women, the majority of whom are housewives (77,4%), is 34,9±10,0 years, 80,0% with covered dressing style, and 94,7% are not physically active. The age of women with vitamin D <12 ng/mL is lower than women with vitamin D >20 ng/mL. Covered dressing style was significantly more prevalent in women with vitamin D deficiency than in those with adequate levels of vitamin D (p <0,05). Intake of daily energy, fat percentage of the energy, cholesterol, vitamin E, sodium, potassium, calcium, magnesium and phosphorus in women with a vitamin D level >20 ng/mL are higher than those with a vitamin D level <12 ng/mL but this difference was not statistically significant except for calcium and sodium intake (p <0,05). Insufficient iron intake in women with vitamin D <12 ng/mL was lower than in women with a vitamin D level >20 ng/mL (p>0,05). Statistically significant positive correlations were found between body weight and fat intake (r=0,232; p<0,05), vitamin A intake (r=0,236; p<0,05), folate intake (r=0,249; p<0,05) and zinc intake (r=0,291; p<0,05). Serum iron (p<0,05), ferritin (p<0,05), hemoglobin (p<0,05) hematocrit and vitamin B12 levels were found in women with vitamin D <12ng/mL lower than vitamin D >20 ng/mL. While lipid profile and fasting blood glucose appear to be within normal limits in obese women in general, HOMA-IR levels were higher in women with vitamin D deficiency than those with adequate vitamin D (p<0,05). Significant positive correlations were found between serum vitamin D and serum iron (r=0,337, p<0,001), ferritin (r=0,302, p<0,001), hemoglobin levels (r=0,232; p<0,05) in women. Hemoglobin levels are low in 16,2% of women with vitamin D deficiency and 6,3% of women with vitamin D adequate. In obese women, especially in women with deficiency of vitamin D, the anemia of iron deficiency is an important problem, D vitamin deficiency is associated with serum iron, ferritin, hemoglobin, and hematocrit levels, which are indicative of iron deficiency anemia. It is suggested that women who are diagnosed with anemia should be monitored vitamin D levels, especially those women who have covered dressing style, should more sunbathe, should pay attention to adequate and balanced nutrition and more comprehensive studies which demonstrate the relationship between vitamin D and anemia should be done.