Ülkemize özgü çam balı ve kestane balı`nın krem tarzında farmasötik şeklinin geliştirilmesi ve yara iyileşmesi üzerine etkisinin araştırılması

Abstract

Apiterapi, arı ürünlerinin, bazı hastalıkların tedavisinde tamamlayıcı olarak kullanılmasıdır. Bu doktora çalışmasında, ülkemize özgü çam balı ve kestane balı içeren krem formülasyonlarınin geliştirilmesi ve bu formulasyonların açık yaralar üzerine iyileştirici etkilerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada, herhangi bir uygulama yapılmayan kontrol grubu (A), sadece krem taşıt maddesi uygulanan grup (B), Çam Balı kremi uygulanan grup (C) ve Kestane balı kremi uygulanan grup (D) olmak üzere 4 farklı denek grubu ile çalışılmıştır. İlk aşamada, her grupta (n=14) yer alan sıçanların sırt kısmına 10 mm çapında punch aparatı ile tam kat yara oluşturulmuştur. Oluşturulan yaraların yüzey alanını kapatacak şekilde hergün krem uygulaması yapılmıştır. Farklı gruplarda yer alan sıçanların yarısının deri örnekleri yara oluşumunu takip eden ilk 7. günde alınırken geri kalan yarısının deri örnekleri 14. günde alınarak çalışmanın sıçan uygulaması kısmı tamamlanmıştır. Alınan bu deri örneklerine; histopatoloji, hidroksiprolin ve yara iyileşme alanının belirlenmesi analizleri uygulanmıştır. Histopatolojik değerlendirme sonucuna göre, kronik yangının, kestane balı kremi uygulanan grupta kontrol grubuna göre önemli derecede azaldığı tespit edilmiştir (p<0,05). Buna ek olarak, granülasyon doku ve granülasyon dokusu/fibroblast olgunlaşması'nın da kestane balı kremi uygulanan ve 14. gün alınan deri örneklerinde, kontrol grubuna göre önemli derecede azaldığı belirlenmiştir (p<0,05). Kestane balı kremi uygulanan grubun 7.günde alınan deri örnekleri neovaskülarizasyon değerlerinin, kontrol grubu neovaskülarizasyon değerlerine göre daha düşük değerlerde olduğu gözlenmiştir (p<0,05). Ayrıca, hidroksiprolin düzeyleri çalışma grupları yönüyle değerlendirildiğinde B ve D grupları arasındaki farklılık istatistiksel açıdan önemli bulunmuştur (p<0.05). Sonuçlar bütün halinde ele alındığında, kestane balı içeren kremin yara iyileşmesi üzerine katkısının olumlu yönde olduğu belirtilmiştir. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlar temel alınarak, ileriye dönük olarak farklı bal çeşitleri, farklı hayvan modelleriyle, doz çeşitliliği sağlayarak yeni bilimsel çalışmalar planlanabilir.Anahtar kelime: Apiterapi, çam balı, kestane balı, sıçan, yara iyileşmesi

Apitherapy is the supplementary usage of apicultural products during treatment of some diseases. The goal of this PhD study is, development of a cream formulation containing national honeydew and chestnut honeys and estimation of their open scar healing effects. The main four study groups (n=14) of the project are: control (A)-no treatment, only cream basic ingredients containing cream applied (B), honeydew honey cream applied (C) and chestnut honey cream applied. At first, all the analyze rats were 10mm full layer wounded from their back by punch ınstrument. Cream is applied to cover the surface area of the wounds formed every day. The derma samples from the each analyze group and rat were taken at the 7th and 14th following the creation of the scars by dividing the groups equally to two. All of the derma samples were analyzed for histopathology, hydroxyproline and healing area of the scars. According to histopathology results, chronic burnt decreased significantly in the scars treated by honeydew containing creams compared to control group (p<0,05). Additionally, it was observed that granulation tissues, granulation tissue-fibroblast maturity was also decreased significantly in the 14th day sampled dermas compared to control, respectively (p<0,05). Also, Neovascularization values of chestnut honey cream applied group were lower in the 7th day sampled dermas compared to control (p<0,05). On the top of this, there were statistical difference observed between study groups B and D in the means of hydroxyproline levels (p<0,05). Overall, the results shows that, there is a clear evidence that chestnut honey has a positive effect over scar healing. I believe that the results obtained in this study will be used as basis for many other high quality studies by application of different dosages, honeys, animal models etc.Key words: Aphyteraphy, chestnut honey, honeydew honey, rat, wound healing