Muhasebe meslek mensuplarında tükenmişlik sendromunun incelenmesi: Elazığ ve Tunceli örneği

Abstract

Günümüzün modernleşen ve yalnızlaşan, bireyselciliğin ön plana çıktığıtoplumlarında ne yazık ki her yaşta ve meslek grubunda tükenmenin yaşandığınıgörülmektedir. Mesleki tükenmişlik, işi gereği yoğun duygusal taleplere maruz kalan vesürekli diğer insanlarla yüz yüze çalışmak durumunda olan kişilerde görülen fizikselbitkinlik, uzun süreli yorgunluk, çaresizlik ve umutsuzluk duygularının, yapılan işe, hayatave diğer insanlara karşı olumsuz tutumlarla yansıması ile oluşan bir sendromdur.Tükenmişlik bir işyeri ürünü olup, çok ciddi bireysel ve örgütsel zararları olan bir durumdur.Tükenme, özellikle insanlarla sürekli yüz yüze iletişim içinde olan, rol belirsizlikleri ve rolçatışmalarının yaşandığı, stresli mesleklerde daha yoğun şekilde gözlenmektedir.Muhasebe mesleği ile uğraşanlar uzun ve yorucu çalışma saatleri, tatil imkanınınkısıtlı olması, ücret sıkıntısı, sık sık değişen mevzuat, haksız rekabet, toplumun mesleğebakış açısı vs. gibi sebeplerden dolayı icra edilmesi zor meslekler arasındadır. Muhasebemesleğinin kendisine özgü bu özellikleri çalışanlarda tükenme olasılığını artırmaktadır. Bukuramsal çerçevede, bu araştırmada muhasebe meslek mensuplarının tükenmişlik sendromuyaşayıp yaşamadıkları ve tükenmişlik düzeylerinde sosyo-demografik özellikler açısındanfarklılık olup olmadığı incelenmiştir.Elazığ ve Tunceli illerinde faaliyet gösteren 127 muhasebe meslek mensubundanMaslach Tükenmişlik Ölçeği kullanılarak toplanan verilere istatistiki analizleruygulanmıştır. Maslach Tükenmişlik Ölçeği alt boyutlarından `Duygusal Tükenme` ve`Duyarsızlaşma` boyutlarının yüksek, `Kişisel Başarı Duygusunda Azalma` alt boyutununise düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kısaca, muhasebe meslek mensuplarındatükenmişliğin olduğunu göstermektedir. Sosyo-demografik değişkenler açısından yapılanfarklılık analizlerinde, katılımcıların cinsiyeti, medeni durumu ve eğitim seviyeleriaçılarından bir farklılığın olmadığı gözlenmiştir. Fakat ileri yaşta olan katılımcılarıngençlere nazaran daha fazla tükenme yaşadıkları görülmüştür.Anahtar Kelimler: Örgütsel Tükenme, Duygusal Tükenme, Duyarsızlaşma, Düşük KişiselBaşarı, Muhasebe Mensupları

In today's modernizing and ısolated socıeties where individualism has come to theforefront, it is seen unfortunately that there is depletion in all ages and occupational groups.Physical exhaustion, long-term fatigue, helplessness and hopelessness are seen in peoplewho are exposed to intense emotional demands due to occupational bumout job and who areconstantly working face to face with other people. Bumout is a workplace product and asituation with very serious individual and organizational harms.Exhaustion observed more intensely in stressful occupations, where roleuncertainities and role conflicts are experienced, especially in face to face communicationwith people. Those who deal with the accounting profession are among the most difficultjobs to perform due to long and tiring working hours, limited holiday opportunities, shortageof wages, frequently changing legislation, unfair competition, and society's point of view.These special features of the accounting profession increase the likelihood of exhaustion inemployees. In this theoretical framework, this study examines whether Professionalaccountants have experienced burnout syndrome and whether there is a difference in theirburnout levels in terms of socio-demographic characteristics. Statistical analyzes wereperformed on the data collected from the Maslach Burnout Inventory from 127 professionalaccountants in Elazığ and Tunceli provinces. From the sub-dimensions of the MaslachBurnout Inventory, it was concluded that the `Emotional Exhaustion` and `Desensitization`dimensions were high and the sub-dimension of the `Reduction in Sense of PersonalAchievement` subscale was low. In short, it shows that there is burnout in accountingprofessionals. In the analysis of differences in socio-demographic variables, it was observedthat there was no difference in terms of gender, marital status and education levels of theparticipants. However, it was observed that the older panticipants had more exhaustion thanthe younger ones.Key Word: Organizational Burnout, Emotional Exhaustion, Depersonalizasyon, Lack ofPersonal Accomplishment, Accountants