Şirket içi gruplar arası çıkar çatışmalarının çok amaçlı karar verme yöntemi ile çözümü

Abstract

ÖZET Bilinçli karar verebilmek insana özgü bir davranıştır. Bir yerde, insan içgüdülerinin somut verilerle desteklenerek istenen hedeflere varılması veya varılamaması bir karar süreci sonunda olmaktadır. Verilecek kararların amaçları farklılaştıkça, birden fazla karar vericinin katılımı sonucu olaylar netliklerini kaybetmektedirler. Günümüzde git gide karmaşıklaşan karar verme sürecine paralel, sosyo - psikolojik teşhislerle beraber analitik ve sistematik desteklere ihtiyaç artmaktadır. Sıralama, oranlama, puanlama, fayda fonksyonları gibi tekniklerin desteği ile oluşturulan metodların bilgisayar aracılığı ile çözümü bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Karar verme, çok amaçlı karar verme ve grup halinde karar verme durumlarına kısaca değinilerek, Ordinal ve Kardinal yaklaşımların bireysel ve onaylanmış kriter yöntemleri üzerinde durulmuş, hazırlanan bilgisayar programları ve bunların uygulamaları ile Kardinal Yaklaşım ağırlıklı olmak üzere kullanılan metodların veriminin arttırılması hedeflenmiştir. En basitinden en karmaşığına kadar birçok alanda karşılaşılabilecek problemlerin çözümüne uygulanabileceği gibi, özellikle şirket içi anlaşmazlık durumlarında konulara daha rasyonel yaklaşılmasını sağlayacaktır. ıı

SUMMARY Computer Supported Group Decision Making Under Multiple Criteria Decision making is a process that every human being is involved in. People are taking numerous decisions during a day even without being aware of it. As the complexity of problems grows with more people being involved in decision making, several methods have been developed to support them in their decision process. This study not only gives an overview about decision process but it especially discusses the evaluation and decision phases of group problem solving. Probably the most commonly used evaluation techniques are ranking, rating, scoring, all of which indicate preferences in regard to a group of candidates under consideration. The ordinal approach, which involves the ranking of candidates, and the cardinal approach, which involves the scoring of candidates, has been discussed and also supported by a computer program. The Ordinal (ranking) and Cardinal (rating) approaches allow committee members to individually evaluate each candidate and to find the collective preference ordering. In addition, these approaches will show to what extent candidates are being preferred to others. The committee members taking the decision have certain characteristics. They may or may not share the same criteria. And even if they share the same criteria, each may weight each of the criteria differently. That is why, these approaches may be applied in real-life situations and include relevant factors and important intangible factors. However, the way the commitee members interpret the available information, is still unclear because of the psychological and political problems. When the number of candidates, decision makers or criterias grow and the available time for decisions get shorter, the application of such methods gains more significance. That is the reason why this study includes the computer supported application of these methods. It aims to bring such theoratical frameworks into practice by also showing the possible application areas. in