Nevzad-ı Musiki`de bulunan ikinci beş makamın metin çalışması

Abstract

ÖZET İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsû'nde yapılan bu yüksek lisans tezi, Kemençeci Aleko Bacanos'un derleyip yayımladığı `Nevzâd-ı Mûsikî` isimli, Mükemmel Şarkı ve kanto Mecmuasının ilk beş makamı üzerinde yapılan metin çalışmasının devamı olup, ikinci beş makamın güftelerinin metin çalışmasını içermektedir. Mükemmel Şarkı ve Kanto Mecmuası 'nm bir kısmı üzerinde yapılan bu çalışmanın amacı, öncelikle günümüz şarkı repertuvarına katkıda bulunmaktır. Ayrıca eserlerin güftelerindeki eksikliklerin ve değişikliklerin tesbit edilmesi bakımından da önem teşkil etmektedir. Bu bakımdan ilk olarak mecmuanın orijinali temin edildi. Daha sonra Kemençeci Aleko Bacanos ve mecmua hakkında bilgi toplandı, ardından metin çalışmasına geçildi. Metin çalışması sırasında, ikinci beş makamda bulunan 1 Kâr, 9 Beste, 4 Ağır Semaî, 5 Yürük Semaî ve 255 Şarkı'dan oluşan, toplam 274 parça, eski yazı ile yazılmış güfteler incelenerek metinlerin vezin çalışması yapıldı. Daha sonra, bu eserlerin bize ulaşıp ulaşmadığı ve günümüze kadar özünü koruyup korumadığı, öncelikle TRT repertuvan esas alınarak, incelendi. Bu inceleme sonunda, bazı güftelere ilâve bölümler bulundu, bazı güftelerin, mecmuadaki ve günümüzdeki kullanılışları arasında farklılıklar görüldü, ayrıca bazı eserlerin TRT repertuvannda olmadığı tesbit edildi. rv

SUMMARY This study which is undertaken in Social Sciences Department of the Technical University of İstanbul, covers the investigation of the verses of the second five modes as it was underlined in `Mükemmel Şarkı ve Güfte Mecmuası {Perfect Song and Chant Magazine)`, originally assembled and published in `Nevzâd-ı Mûsikî` by kemence player Aleko Bacanos. In fact these similar effords are the main reason of having rich repertory of Classical Turkish Music in present. It can be easily stated mat preserving such compositions and verses through such effords are extremely invaluable considering the fact that they were not written in today's musical standards. Although they have been preserved in such manner, many of them are still waiting for translation from Ottoman Language to today's Turkish. It also required special study to follow up unwritten music which has reached present times by verbal communication, indicating that area of traditional Turkish Classical Music is wide open for further research and investigation. In this respect, purpore of this particular study on part of the `Mükemmel Şarkı ve Güfte Mecmuası` is to contribute to present repertory of classical Turkish Music. Besides it is vitaly important to pinpont changes in verses in the time course. Original version of the mentioned magasine is provided by Mrs. Lütflye ÖZER who is the staff member of government Conservatoire of Turkish Music at Technical University of Istanbul.Further information is collected from `Nevzâd-ı Mûsılrî` which contains many, Beste, Nakış, Semaî, Kâr, Şarkı, Köçek and kanto of the well-known musicians, in particular the Greek origin by kemence player Aleko Bacanos who was born 1888 in Silivri. In this 311 pages magasine, printed in KETEON Printing House in Istanbul in 1915, there are 21 different modes and 874 musical verses of which 68 pieces in mode Rast, 53 pieces in mode Nihâvend, 66 pieces in mode Sûznâk, 21 pieces in mode Mahûr, 55 pieces in mode Hicazkâr, 56 pieces in mode Kûrdî'Iihicazkâr, 37 pieces in mode Sabâ, 15 pieces in mode Dügâh, 79 pieces in mode Uşşak, 87 pieces in mode Hicaz, 30 pieces in mode Isfahan, 45 pieces in mode Hüseyni, 33 pieces in mode Muhayyer, 36 pieces in mode Karcığar, 58 pieces in mode Hüzzam, 18 pieces in mode Segah, 34 pieces in mode Bestenigâr, 24 pieces in mode Ferahnak, 23 pieces in mode Şevkefzâ, 18 pieces in mode Acemaşiran, 18 pieces in mode Yegâh plus 2 Köçek and 10 Kanto verses. Study then concentrated in verses of the second five modes, namely Kûrdî'Iihicazkâr, Sabâ, Dügâh, Uşşak, Hicaz. From them 1 Kâr, 9 Beste, 4 Ağır Semaî, 5 Yürük Semaî and 255 Şarkı, total of 274 verses written in Ottoman Language were translated in to Turkish and then their rhythm is analysed. Dr. Saadet Güldaş and Dr. Ayhan Güldaş assistance and guidance in rhythm analysis and translation of the verses are appreciated. Gathered information is indicating that most of the verses are in ARUZ rhythm along with Limited number of HECE rhythm. It is also noticed that most of the verses with irregular rhythm and out of known standard belong to the musicians non-muslim minorities. It is noted that 274 verses are worked by 63 valuable compositors Followings are the name and the number of work of each musicians: Abdülhalim Ağa 1, Ahmet Rasim Bey 2, Ali Bey 8, Andon Efendi 1, Arsak Efendi 2, Âsim Bey 4, Astik Ağa 6, Bekîr Ağa 1, Bîmen Efendi 1 1, Bülbül-i Salîh Efendi 2, Civan Ağa 7, Çorapçızâde 1, VIDede Efendi 6, Dellâlzâde İsmail Efendi 2, Es'ad Efendi 1, Faiz Bey 1, Galib Bey 1, Hacı Arif Bey 33, Hacı Faîk Bey 12, Haca Karabet Efendi 1, Hafız Cemil Bey 4, Hafız Yusuf Efendi 3, Hanende Osep Efendi 1, Hoca (Merâgî) 1, Hristaki 5, İsmail Ağa 1, Kanunî Nasib Efendi 1, Kanunî Nubar Efendi 1, Kemânî Ali Efendi 1, Kemânî Memduh Efendi 4, Kemânî Sebuh Ağa 1, Kemânî Tatyos Efendi 1, Ketânî Hafız Efendi 2, Klarnetçi İbrahim Efendi 7, Lâtif Ağa 4, Lem'i Bey 1, Mahmud Paşa 4, Markar Ağa 1, Medenî Azîz Efendi 7, Mehmed Efendi 1, Nevres Paşa 1, Nikoğos Ağa 3, Nûman 2, Nuri Bey 1, Ovrik Efendi 3, Rahmi Bey 4, Rıza Bey 2, Rif at Bey 15, Santûrî Edhem Efendi 2, Şevkî Bey 31, Tab'i Mustafa Efendi 1, Tabir Efendi 2, Tanbûrî Ali Efendi 3, Tanbûrî Cemîl Bey 1, Tulum Abdi 1, Ûdî Âfet Efendi 4, Ûdî Kirkor Efendi 1, Ûdî Selânikli Ahmed Efendi 26, Üdî Serkis Efendi 1, Yorgaki 1, Zaharya 2, Zekai Efendi 1. Study also conducted wheather or not these musics reach our time with any modication in their content. For this, repertory of TRT (Turkish Radio Television) is taken as reference. As a result of this cross reference, additional lines of verses are found in Kürdî'Ii Hicazkâr Mode; Hacı Arif Bey's Ağır Aksak, Bîmen Efendi's Sengin Semaî, Hacı Arif Bey 's Türk Aksağı, Şevkî Bey 's Aksak, Hafız Yusuf Efendi's Aksak, Hacı Arif Bey's Aksak, Hafız Yusuf Efendi's Aksak, Hacı Arif Bey's Aksak, Ûdî Selânikli Ahmet Efendi's Çifte Sofyan, Civan Ağa' s Curcuna, Rif at Bey's Curcuna, Bîmen Efendi's Curcuna, Bîmen Efendi's Curcuna, Hacı Arif Bey's Sofyan. Sabâ Mode; Hafız Efendi's Ağır Aksak, Rif at Bey's Ağır Aksak, Hacı Arif Bey's Düyek, Klarnetçi İbrahim Efendi's Düyek, Mehmet Efendi's Aksak, Rif at Bey's Aksak, Hacı Arif Bey's Aksak, Nûman Ağa's Curcuna. Dügâh Mode; Rahmi Bey's Türk Aksağı. Uşşak Mode; Şevki Bey's Ağır Aksak, Bîmen Efendi's Aksak, Ûdî Selânikli Ahmet Efendi's Aksak, Şevkî Bey's Aksak, Zekâî Efendi's Aksak, Hacı Arif Bey's Aksak, Şevkî Bey's Aksak, Şevkî Bey's Aksak, Rıza Bey's Aksak, Şevkî Bey's Aksak, Hacı Arif Bey's Sengin Semaî, Dellâlzâde İsmail Efendi's (?), Hacı Arif Bey's vnDevr-i Hindi, ali Beyşs Devr-i Hindi, Hacı Arif Bey's Devr-i Hindi, Hacı Arif Bey's Türk Aksağı, Hacı Arif Bey's Çifte Sofyan, Rif at Bey's Yürük Sofyan, Ali Bey's Curcuna, Bîmen Efendi's Curcuna, Hacı Arif Bey's Curcuna, Hacı Arif Bey's Curcuna. Hicaz Mode; Hacı Arif Bey's Sengin Semaî, Mahmut Paşa' s Sengin Semaî, Bîmen Efendi's Sengin Semaî, Rıza Bey's Aksak, Bîmen Efendi's Aksak, Hırıstaki's Düyek, Ali Bey's Yürük Semaî, Rif at Bey's Çifte Sofyan, Ovrik Efendi's Curcuna, Dede Efendi's Yürük Düyek, Hacı Arif Bey's Yürük Sofyan, Hafız Yusuf Efendi's Yürük Sofyan, Hacı Arif Bey's Katokofti. Furthermore it is found out that in Kürdî'Iihicazkâr Mode; Ûdi Selânikli Ahmet Efendi's Ağır Aksak, Üdi Selânikli Ahmet Efendi's Ağır Aksak, Ovrik Efendi's Düyek, Bîmen Efendi's Sengin Semaî, Ûdi Âfet Efendi's Sengin Semaî, Ûdi Selânikli Ahmet Efendi's Evfer, Ûdi Selânikli Ahmet Efendi's Türk Aksağı, Bestekârı belli olmayan Aksak, Ûdi Selânikli Ahmet Efendi's Aksak, Ûdi Âfet Efendi's Aksak, Ûdi Âfet Efendi's Aksak, Ûdi Selânikli Ahmet Efendi's Çifte Sofyan, Hacı Arif Bey's Curcuna, Ûdi Selânikli Ahmet Efendi's Curcuna, Ûdi Selânikli Ahmet Efendi's Curcuna, Klarnet ibrahim Efendi's Curcuna, Kemani Memduh Efendi's Sofyan. Sabâ Mode; Yorgaki's Ağır Aksak, Klarnetçi İbrahim Efendi's Ağır Aksak, (?) Düyek, (?) Düyek, (?) Düyek, Yusuf Bey's Devr-i Hindi, Rif at Bey's Aksak, Hacı Arif Bey's Aksak, Rif at Bey's Yürük Semaî, Arif Bey's Ağır Semaî, Türkü Sofyan, Klarnet İbrahim Efendi's Curcuna. Dfigâh Mode; Rahmi Bey's Türk Aksağı, Rif at Bey's Curcuna. Uşşak Mode; Tahir Efendi's Nakış Semaî, Ûdi Selânikli Ahmet Efendi's Aksak, Şevki Bey's Aksak, Rıza Bey's Aksak, Şevki Bey's Aksak, Kemani Memduh Efendi's Aksak, Dellâlzâde İsmail Efendi's Beyâti, Ali Bey's Devr-i Hindi, Şevkî Bey's Devr-i Hindi, Tanburi Ali Efendi's Türk Aksağı, Şevkî Bey's Çifte Sofyan, Şevki Bey's Çifte Sofyan, Astik Ağa's Çifte Sofyan, Hanende Osep Efendi's Curcuna, Şevkî Bey's (?). vmHicaz Mode; Mahmut Paşa's Sengin Semaî, Hacı Arif Bey's Türk Aksağı, Medenî Aziz Efendi's Türk Aksağı, Kemânî Memduh Efendi's Aksak, Şevkî Bey's Aksak, Santûrî Ethem Efendi's Aksak, Şevkî Bey's Curcuna, Ûdî Afet Efendi's Sofyan, Kemânî Memduh Efendi's Sofyan, Klarnetçi İbrahim Efendi's Vals, Ûdî Selânikli Ahmet Efendi's Teyyâre Şarkısı, do not exist in TRT (Turkish Radio Television) repertory. It is also noted that present utilitation of some verses are deviated from their original forms. Our research titled `Study of the verses of first five modes in Nevzâd-ı Mûsikî` introduces 57 new pieces of which none of them exist in TRT (Turkish Radio Television) repertory. In 56 verses additional parts are found which are not recorded in present literature. When this study is compared to TRT (Turkish Radio Television) repertory, it is noticed that differences exist in words, phrases and even in composers. This study on 274 pieces contributes to new musical pieces and completes some of Verses, and in this respect enriches the present repertory of Classical Turkish Music. Studies of these kinds will bring the beauty materials of our artworks to daylight and will introduce them to a larger mass of listeners. Furthermore, such studies will create careful, patient, analyzing researchers whose approach to our musical world would be based on scientific ways. As the result of all such studies, a realistic history of music can be written. rx