Çizginin sanatta kullanımı

Abstract

ÖZET Bu tez çizginin sanatta tasarım elemanı olarak kullanımım irdelemektedir. Tez çalışması boyunca çizginin tanımı, sanat tarihindeki gelişim süreci, diğer tasarım elemanları ile olan ilişkisi, görsel algılamadaki yeri, doğada, resimde, heykelde ve sonuçta da Türk resim sanatında kullanımı irdelenip incelenmiştir. Amaç gereği on bir ana bölüm başlığı altında toplanan çalışma, girişten sonraki ikinci bölümünü çizginin tanımına ayrılırken, üçüncü bölümü de çizginin bir tasarım elemanı olarak gücünü, önemini belirleyen oluşumu ve biçimlerine ayrılmıştır. Dördüncü bölümde, çizginin tarih öncesi dönemlerden bu yana, çağlar boyu üzerinde yaşadığımız dünyanın her yerinde ki toplulukların sanatlarında kullanımı irdelenmiş, uygarlıkların yolunu açan yazının bulunuşu ve yine bilimi, tekniği ve sanatı bu güne taşıyan çizgi ile oluşturulmuş yapıtlar örneklerle belirtilmiştir. Bu bilgilerin ışığında çizginin ilk kullanımının ortaya çıkışıyla birlikte, nerelerde, nasıl ve niçin nelere hizmet ettiğinin anlatıldığı beşinci bölümde, özellikle diğer tasarım elemanları ile olan ilişkileri incelenmiştir. Altıncı bölümde ise; çizginin algılanmasının, görsel dünyamızda bir tür gereklilik olduğunu da özellikle vurgulanarak simetri, ritim, hareket gibi oluşumlarının birbirleri ile olan ilişkileri kurulmuştur. Yedinci bölüm, doğada ki biçimlerde çizgilerin algılanmasına, sekizinci, dokuzuncu ve onuncu bölümlerde ise sadece resim, heykel ve mimaride diye bölümlere ayrılarak, çizgiyi bu sanat dallarında ayırıp, öznelleştirerek, açıklanmaya çalışılmıştır. Son bölümde, `Türk Sanatında Çizgi` ana başlığında toplanan, Türklerin tarih sahnesinde ortaya çıkışından Cumhuriyet dönemi ve bugüne kadar çizgiyi kullandıkları tüm sanat dallarında, çizginin gelişimi incelenmiştir.

SUMMARY This thesis is focused on the line as an element of design in art. In this point of view, the line is studied in detail relying upon the feet that it forms the basic design element along the whole range of art works. Henceforth, the definition of the line, the on-going development phase of line, the relation among the design elements, the role of line in the visual perception, the contribution of line in nature, painting, sculpture and the last but not the least, its contribution to the Turkish painting are discussed and presented through this thesis study. The thesis is based on eleven chapters; Following the introduction chapter, the second chapter is devoted to the definition of the line whilst the third chapter describing the potent and essence of the line which determines the formation as a basic element of design. The implementation of line to the art which is constructed and shaped by different cultures and societies from prehistoric period to the modern times is studied in chapter four. The first appearance of line by invention of calligraphy has leaded the civilizations to the modern times which is formed upon by the current level of science, technology and art is examined by means of several highlighted examples from art history and nature. By the first appearance of the line in history, where, how, why and what for it has served is discussed in chapter five, in conjuction with the analysis of its relation to the other design elements. Particularly, the chapter six is deeply dedicated to the visual perception of line; The relation among symmetry, rithrn and movement is established as well as giving emphasis to the essence of line for our visual environment. XIChapter seven discusses the forms of line and their perception in nature. Chapters eight, nine and ten are dedicated to the elementary role of line in painting, sculpture and architecture, respectively. Chapter eleven presents a clear understanding of the development and improvement of line in Turkish Art covering from early days of Turkish history until the Turkish Republic period. Xll