Mevlevilikte müzik felsefesi

Abstract

MEVLEVÎLİKTE MÜZİK FELSEFESİ ÖZET Bir Mevlevînin dünyaya bakışını, kâinatı algılayışını, insana yaklaşımını, Mesnevî'nin ortaya koyduğu hikmet çerçevesi içinde düşünmek ve değerlendirmek gerekir. Mesnevi, geniş bir bakış açısı sunar insana. Bu geniş bakış açışım, ya da Mesnevî'nin bu enginliğini, aslında bir tek kavramla izah edebilmek mümkün: Aşk. Aşk, Mesnevî'nin hareket noktası... ana daman. Ona hayat veren, ama daha doğru bir İfadeyle yazarını coşturan yegâne unsur, aşk.. Mecazî aşkla başlayan, genişleyerek ve değişerek ilâhî aşka dönüşen bir aşk. Mesnevî'nin yol gösterdiği, olgunlaştırdığı; aşkla yaşayan, aşkla yanıp tutuşan bir Mevlevi'nin elinden ve dilinden dökülen herşey, aslında yüreğinde taşıdığı aşkın bir ifadesi olmalıdır. Aşk, çok geniş bir kavram. Hatta Mevlânâ'yâ göre, kâinatın ve onun en önemli varlığı olan insanın yaradılış sebebi. Dolayısıyla, aşk hakkında detaylı sayılabilecek bir araştırma yapmaya çalıştım. Hatta konuyu, Grek düşüncesine kadar gerilere götürdüm. Oradan İbn Sina'ya..* Batı düşüncesine kadar geniş bir alana, belki tam manâsıyla değil ama, yüzeysel de olsa ulaşmaya gayret ettim ve `aşk`'ın bu çevrelerde nasıl değerlendirildiğine temas ettim. Zaman zaman, akıl ile çatışmasını ele aldım. Ama asıl yorucu ve ister istemez inşam içine çeken alan, tasavvuf alam oldu. İlk mutasavvıfların aşk konusundaki düşüncelerini de bu çalışmaya dahil ettim. Çünkü aşk, Mevlânâ ile başlayan ve Mevlânâ ile biten bir şey değildi. Sözgelimi aşkından dolayı `Ene'l Hak` diyen Hallac-ı Mansur'a, Allah aşkından gözü hiçbir şey görmeyen Rabia'ya da bu çalışmada yer verdim. Konu başlığı `Mevlevîlikte Müzik Felsefesi` olunca ve işin içine aşk da karışınca alan ister istemez genişliyor. Aşk ile ilgili söylenmiş ve yazılmış ne varsa ulaşmaya ve ondan istifa etmeye çalışıyorsunuz. `Aşk`ın sınırsız bir umman olduğunu görüyorsunuz... öyle bir umman ki, bir giren bir daha çıkmak istemiyor Ama bu umman derin, dalgalı bir umman. Girince tekrar sağ salim kıyıya ulaşabilme garantisi de yok. Bu ummanda Hallaç gibi can verenler var çünkü. Bu tezde ben, aşk ummamnda yüzenleri uzaktan seyrettim. Beni de cezbetmedi değil. Ancak değil yüzmek, ayağınızı değdirmek bile, bizim gibi modern zamanların çocukları için göze alınabilecek bir şey değil. Gerçekten `yürek` istiyor çünkü. VI 1C YftawAGHFTfM KüBCTUl

MUSIC PHILOSOPHY IN MEVLEVİ SUMMARY The point of a Mevlevi, his perceiving the universe and his approaching to human being, should be considered and be evaluated within the circle of the wisdom Mesnevi brought up. Mesnevi offers a wide point of view for mankind. It is possible to define that wide point of view together with its vast mean with only one concept : Love Love; Mesnevi's starting point... Vital point. Love, the only component giving life to the concept, strictly saying in other words,, exciting the author... Starting throughout the metaphorical love, and then altering to divine love by means of changing and expanding. Everything a Mevlevi guided by Mesnevi, living bound to love, blended with the love itself, produces, everything he extracts should be an expression to the love he has in his heart. Love; a very vast concept. Even to Mevlana, the reason to creation of the universe and to the mankind the best honorable being within. Consequently, I tried to manage a research which can be considered as a very detailed one, on the concept; to love. Even I myself carried to concept far back to the past towards Greece way of thinking. The toward îbn Sina...Toward abroad field through the Western way of thinking.. Maybe not considered a thorough study, though may remain superficial but I mentioned how the love is evaluated in those mentioned eras and fields. Occasionally, I dealt with its conflicts with the mind. But the real tiresome field, and the charming point was the field Sufism. I also included the thinkings of early Sufists to my study. Because the love was nothing starting with Mevlana and ending with himself. For instance, I incluted Hallac-i Mansur telling `Ene'l Hakk I am the Truth` because of his love, and Rabia who knows nothing but his love for Allah(the God) to my study. As the title becomes `Music Philosophy in Mevlevi` and the love mingles unintentionally, into the study, argument goes wider and wider. You try to reach almost everything written and declared on the love, and to make use them all. You notice that the love itself is a deep ocean beyond the limitations. Such an boundless ocean which one does not want to be out once in. Such a deep and rough ocean mentioned however. No further guarantee to reach the shore trustworthy. Because it buries the ones such Hallaç having died of his aim on his way. I just watched the ones swimming in that deep love ocean from a far distance. Needless to confess, it did attract me. But no only swimming but also letting your feet in is not able to be ventured for us as the children of modern times. Because it requires a considerable courage at all. vn