Maslak kasırları (karşılaştırmalı bir inceleme)

Abstract

MASLAK KASIRLARI ( KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME ) ÖZET 19. yüzyıl'da Osmanlı Devleti'nde yaşanan Batılılaşma'mn meydana getirdiği değişim, toplumun her kademesinde görülmüştür. Padişah yapıları olan saray ve kasırlar da bu değişimin yansımalarının görüldüğü en önemli yapılardır. Bu değişimin Maslak Kasırları'na yansımasını ortaya çıkarmayı amaçlayan bu tez, yedi bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, tezin amacı ve kapsamı anlatılmıştır. İkinci bölümde, 19. yüzyıl'da Osmanlı ve Batılı devletlerinin karşılıklı iletişimi ile Osmanlı toplumunun her kademesinde meydana gelen batılı anlamdaki değişimden söz edilmektedir. Özellikle Osmanlı mimarisi ve süslemesinde oluşan değişiklikler ortaya komnuştur. Üçüncü bölümde; saray, kasır ve köşk kelimeleri tanımlanmış ve 19. yüzyıl öncesi ve 19. yüzyıl'dan günümüze kadar Osmanlı saray, kasır ve köşklerinin nasıl bir gelişme gösterdiği açıklanmıştır. Dördüncü bölüm, kesin yapım tarihi bilinmemekle birlikte 19. yüzyıl ortalarında yapılmış olduğu tahmin edilen Maslak Kasırları'nm analizine ayrılmıştır. Bu bülümde Maslak Kasırlan'nın tarihi ve konumu, tasarım konsepti, plan şeması, yapı elemanları ve malzemesi, bezemeleri ve geçirdiği değişiklikler, onarımlar ile bugünkü durumu incelenmiştir. Beşinci bölüm, Maslak Kasırları ile aynı dönemde yapılmış bazı kasır ve köşklerin tanımlanmasına ayrılmıştır. Altıncı bölüm, 19.yüzyıl'da yapılmış kasır ve köşklerin tipolojik karşılaştırmasını içermektedir. Yedinci ve son bölümde ise, bölümlerde yapılan incelemeler sonucunda varılan değerlendirme ve sonuçlar yer almaktadır. Sonuç olarak, 19. yüzyıl'da yapılmış bazı kasır ve köşkleri incelediğimiz zaman varılan iki farklı tipolojinin, yerli şemalar ile batılı motif ve formların sentezi ile oluşan kasırlar ve hafif bir konstrüksiyonla rustik biçimlerin birleşmesinden meydana gelmiş, neo-ottoman denemeleri niteliğinde olan av köşklerinin, Maslak Kasırları bünyesinde var olduğu anlaşılmıştır. Fakat Maslak Kasırlan'nın diğer benzer örneklerine göre daha sade ve yalın, kırsal mimariye özgü bir anlayış içerisinde düzenlendikleri sonucuna varılmıştır. XI

THE MASLAK PAVILIONS (A COMPARATIVE RESEARCH) SUMMARY This thesis is an analysis of Westernization Movements' effects' reflections on Maslak Pavilions. The first chapter consists of a general introduction and the aim of this work. The sequences of the thesis were given in this chapter. In the second chapter, the social, cultural and economical structure of the 19th century in Ottoman Empire has been studied. 19th century has been the period of revivals in Europe. Instead of creating new styles, it was preferred to revivals of past styles. This period is called as ` Historicism`. At the same time, `Westernization Movements` on Ottoman Empire, had been seen and had caused to be variation. The effects of this variation to Ottoman Architectural and Ornamentation comprehension in 19th century were examined. The architecture and ornamentation developed under the influence of Europe. Different styles have been used, which caused the Eclectic Style. The third chapter; places, pavilions and kiosk were analyzed. Their definstion, development were explained. The pavilions were defined as big kiosk, which belonged to Sultan or members of his family. They have been mostly built on countryside. The kiosks have been built as private houses for rich people. The fourth chapter of the thesis includes a detailed description of Maslak Pavilions. The Imperial pavilion ( Kasr-ı Hümayun ), The Private Apartments and Conservatory ( Mabeyn-i Hümayun, Limonluk ), The Tent Pavilion ( Çadır Köşkü ), Apartments of the Pashas were examined separately. The fifth chapter is about similar examples of Maslak Pavilions. Selected examples are Adile Sultan Pavilion, Beykoz Pavilion, Ayazağa Pavilion, Zincirlikuyu Pavilion and Validebağ Hunting Kiosk, Ayazağa Hunting Kiosk. Their location, history, plan, facade and decoration were examined. The sixth chapter is the typological comparison of the Maslak Pavilions with the hunting kiosks and pavilions of the same period. Xll