Teknolojik gelişmelerin ve rekabetçi pazar yapısının ürün ve proses tasarımına etkileri ve sektörel boyutta bir çalışma

Abstract

ÖZET Günümüzde üreticilerin piyasada karşılaştıkları en önemli değişikliklerden biri, alıcıların ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri çok sayıda seçenekle karşı karşıya olmalarıdır. Bu seçenekler arasında en uygununu seçmek hayati öneme haiz bir durum haline gelmiştir. Çünkü işletmelerin tüm birimleri kısa veya orta belki de uzun vadeli planlarım alman bu kararlara göre yapacaktır. Stratejik kararlarda yapılan yanlışlıkların geri dönülmez zararlara sebebiyet verdiğini günümüzün acımasız pazar şartlarında sık sık görmekteyiz. Üretim esaslı piyasalar, 80'li yıllarla birlikte alıcının giderek daha çok söz sahibi olduğu müşteri odaklı piyasalara dönüşmektedir. Rekabet koşullarının tüm kurumlarıyla varlığını hissettirdiği günümüzde; kalite ve fiyat politikaları, ürünün piyasaya sunumundaki zamanlama ve benzeri pek çok strateji işletmeler için hayati önem taşımaktadır. Son zamanlarda kalite ve yönetim sistemini iyileştirmeye yönelik ortaya çıkan kavramlar, Toplam Kalite Yönetimi v.b., hep artan rekabet koşullarının birer göstergesidir. Nitekim bu durum, değişikliklere hızla cevap verebilecek sistemlere ihtiyaç olduğunu ifade etmektedir. Üretim sektöründeki işletmeler, ayakta kalabilmelerinin yolunun sistematik bir şekîlde yürütülen yeni ürün geliştirme çalışmalarından geçtiğini anlamaya başlamışlardır. Günümüzün rekabetçi dünyasında işletmeler yeni bir ürün geliştirirken bir yandan ürünün kalitesini arttırmanın diğer yandan maliyetleri ve üretim zamanlarım azaltmanın yollarım aramaktadırlar. Ürün geliştirme, Pazar firsatlanmn algılanmasıyla başlayan ve üretim, satış ve ürünün dağıtılması ile sona eren bir faaliyetler bütünüdür. Ürün geliştirme üç ana fonksiyona sahiptir, pazarlama, tasarım ve üretim. Mühendislik; tasarım ve üretim fonksiyonlarını kapsamaktadır. Tasarım fonksiyonu ürünün fiziksel özelliklerini belirtirken, üretim fonksiyonu tasarımın nihai ürün haline gelmesi için üretim sistemini dizayn eder ve uygulamaya koyar. vııÜretim fonksiyonunun birinci adımı proses planlamadır. Bilindiği gibi proses planlama süreçleri ve üretim için gerekli kaynaklan tanımlamaktadır. Ayrıca proses planlama, üretim proseslerim ve ürünün spesifikasyonlanndan elde edilen üretim kaynaklarım da ihtiva eder. Bunun için proses planlama; ürün geliştirme prosesinde kritik bir özelliğe sahiptir. Planlama, tasarım ve üretim proseslerinde bilgisayar uygulamaları, ürün geliştirmenin etkinliğine katkı sağlamaktadır. Ayrıca Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD) ve Bilgisayar Destekli Üretim endüstride geniş bir kullanım alanına sahiptir. Ancak CAD ve CAM sistemleri, makinelerle integrasyonlannı sağlayacak Bilgisayar Destekli Proses Planlama (CAPP) mn teknik problemleri sebebiyle birer otomasyon adası olarak kalmışlardır. Olgun, problemsiz CAPP sistemleri Bilgisayarla Bütünleşik Üretim (CIM)'e götüren bir basamaktır. Bu sayede yüksek ürün kalitesi, düşük maliyet ve çabuk arz zamanı sağlanmış olacaktır. VUl

SUMMARY Today, one of the most important changes with which the producers meet is that potential buyers have lots of choices to satisfy their needs. Choosing the most suitable choice between the choices is vital for the organizations. As 1980's began, production based markets has transformed into the customer based markets. In today's competitive conditions which make themselves felt, quality, price policy and timing of product presentation and similar many strategies carry survival importance for many producer companies. As Total Quality Management and ISO 9001 workings are the indicator of this growing competitive conditions. Thus, there is an obvious need for the systems which can respond to the changes rapidly. In today's competitive world the industry is constantly looking for ways of reducing the cost and time needed for product development while improving the quality of its product. Product development is the set of activities beginning with the perception of a market opportunity and ending in the production, sale and delivery of a product. Product development has three central functions: marketing, design and manufacturing. The engineering component of product development consist of design and manufacturing functions. While the design function defines the physical form of the product, the manufacturing function designs and operates the manufacturing system to convert the design into a real product. The first step in the manufacturing function is process planning (PP). i.e.. identifying the processes and resources required to manufacture the product. Process planning derives manufacturing processes and resources from the product specifications expressed in the design. Thus Process Planning is a critical link in product development The application of computers in design and manufacturing has contributed to the efficiency of the product development. Seperately, Computer Aided Design (CAD) and Computer Aided Manufacturing (CAM) are well advanced and IXwidespread in the industry. But CAD and CAM have remained as `Islands of Automation` since the key connecting engine for their integration Computer Aided Process Planning (CAPP) has not come into full maturity because of a number of technical problems. Mature CAPP systems are a step towards implementing Computer Integrated Manufacturing (CIM) that promises higher product quality, lower cost and reduced time to market. The development of an automated process planning system requires the capability to automatically extract the information necessary to synthesize a feasible plan from a CAD model of the part and from the manufacturing database. It also requires a way of searching for an optimal/near optimal plan among the available feasible plans.