Cumhuriyet gazetesinde yayımlanmış müzik yazıları açıklamalı bibliyografyası (1924-1980)

Abstract

ÖZET Yunus Nadi tarafından kurulan ve 7 Mayıs 1924 yılında yayın hayatına başlayan Cumhuriyet Gazetesi ki bu ismi Atatürk koymuştur- bir asra yaklaşan sürede aralıksız sürdürdüğü, ilkeli yayıncılık anlayışı ile emsalleri arasında ve toplum nazarında büyük saygınlığı olan önemli bir fikir gazetesidir. Cumhuriyetin ilk yıllarında, tam bir kültürel değişimin yaşanmasından dolayı, halka Atatürk devrimlerini anlatmak amacıyla kurulan gazete, genel yayın politikasından taviz vermemiş kesintisiz olarak günümüze kadar yayımm sürdürmüştür. Genel olarak söylenebilir ki; tarama yaptığımız dönem içinde inkılaplar ve batılılaşma politikalarının ülkeyi sarması nedeniyle, devletin müzik politikalarıyla aynı paralelde giden gazete, politik seçeneğini ortaya koymuş ve yayınladığı yazılarda, batı müziğinin Türk toplumuna yayılması gerektiğini savunan bir görüş çizgisini ilke edinmiştir. Ülkemizdeki en önemli fikir gazetelerinden birisi olan Cumhuriyet, okuyucusunun haber alma irade ve özgürlüğüne büyük hizmetler vermektedir. Verdiği ekler (sanat, tarih, edebiyat) ve sayfalardaki kültür haber ve yorumlarıyla bir çok konuyu ele almaktadır. Toplumun nabzını tutan konuların başında da musiki gelir. Toplumun gelenek/görenek/örf ve adetlerini bünyesinde barındıran ve halkın nabzını tutan musiki, vazgeçilmez konular arasında yer alır. Gazetelerin belirli bölümlerinde küçük haber niteliğinde, bazen adi bir haber, zaman zaman manşetlerde verilen bir başlık; reklam, ilan, bilimsel bir makale, konser kritiği, sanatkarların hayatı ve onlarla yapılan röportajlar, tartışmalarla okuyucuya ulaşmaktadır. Cumhuriyet Gazetesinin bir asra yaklaşan süre zarfında, otuz bini aşan yayın sayısı içinde -taranan 56 senelik nüshaların yanı sıra taranmayan yirmi bir senelik dönemi de birlikte düşünürsek; müzik konusunda yayımlanmış makale / fıkra / haber / tenkitlerin sayısının onbine ulaşmakta oluşu, hiç de küçümsenmeyecek bir sonuçtur ve muhtemelen bu oran emsalleri arasında da oldukça yüksektir. Bu yönü ile, Cumhuriyet Gazetesinde yayımlanmış musiki yazılan, rahatlıkla söylenebilir ki ülke müzik kültürü açısından da oldukça geniş ve zengin bir koleksiyonu meydana getirmektedir. İnancımız oldur ki bu tez, araştırmacılara çalışmalarında büyük bir kolaylık sağlayacak ve araştırma konulan ile ilgili bilgiye kısa sürede ulaşmalanna yardımcı olacaktır. Başka bir söyleyişle, bilimsel-sanatsal çalışmalara büyük ölçüde kaynaklık edecektir. iv

SUMMARY The Cumhuriyet Newspaper ( this name had been given by Atatürk), that was established by Yunus Nadi and began its publication life on May, 7th 1924, is an important intellectual newspaper among the others and according to the opinion of the public, with its high quality publication understanding it has continued for almost a century. As a complete cultural change was experienced during the first years of the Republic, this newspaper had been established to explain the revolutions of Atatürk to the public; the newspaper has never made a concession from its general publication policy and continued its publication permanently until today. Because of the revolutions and Westernization policies in the country, the newspaper had been in the same parallel line with the music policy of the state ; it created its firm political view and defended that the western music should be spread out in the Turkish society, and this view became its principle. Cumhuriyet that is one of the most important intellectual newspapers of our country gives great services to the freedom and will of its readers on learning about the news. The newspaper covers many subjects with its cultural news and comments in its art, history and literature pages. Music is one of the leading subjects concerned by the society. Music that includes the traditions and customs of the society in its nature is a very valuable subject that can not be neglected. In definite parts of the newspapers, sometimes an ordinary news, sometimes a news given in the headlines of the newspapers, advertisements, announcements, scientific articles, a concert criticism, life of artists and interviews made with them and discussions are presented to the readers. If we consider the publication life of Cumhuriyet newspaper almost for a century, the number of its publication issues exceeding thirty thousand, its scanned 56-year copies and besides non- scanned twenty-one year period; approximately ten thousand articles/ anecdotes/ news/ and criticisms of it about the music is a very admired result and this rate is possibly much higher than the other similar newspapers. The articles about the music published in Cumhuriyet newspaper establish a very wide and rich collection with regard to country's culture. We believe that this thesis will greatly assist to the researchers in their studies and they will easily obtain the necessary information related to their research subjects. In other words, this will be the source for the scientific and artistic studies.