Müziğe sosyolojik yaklaşım

Abstract

ÖZET Bu çalışma, müziğe sosyolojik bakış bağlamında, Almanya'da Frankfurt Üniversitesine bağlı, 1950-1960 yıllan arasında Alman toplumsal düşüncesi üzerine, önemli bir etki yapmış olan Frankfurt Okulu'nu ele almıştır. Ayrıca, içeriğinde popüler müziğe yaklaşımları açısından, okul üyelerinden filozof ve müzik adamı olan Adorno'dan bahsedilmiştir. Frankfurt Okulu' nun çizgisinin temelinde üç ayak vardır. Biri Alman idealizmi, diğeri Marksist toplum teorisi ve buna bağlı olarak da Freud ve Psikanaliz Kuramıdır. Bütün bu yaklaşımlara, eleştirel bir bakışla yaklaşan Frankfurt Okulu, kendine has bir çizgi oluşturmuştur. Bu eleştirel yaklaşımından dolayı, `Eleştirel Teori` adım almıştır. Bir dördüncü ayağı da sanattır. Frankfurt Okulu, sanat anlayışlarım incelemiş ve sorgulayan bir tavır sergileyerek, ortaya koyma çabasım göstermiştir. Bu da en belirgin müzik alanında ortaya çıkmıştır. Okulun üyelerinden, toplumbilimci, Theodor Adorno, müzik alanında küçük yaşlardan itibaren çalışan tek üyedir. Popüler müziğe ciddi yaklaşımları olmuş, atonal müzik üzerine incelemelerde bulunmuştur. 1920'lerin Viyana' sında ki Schoenberg Modern müzik okulunun atonal tekniklerinden çok şeyler öğrenmiş; bu okuldan yana olan bir müzisyendir. Klasik müziğin ve popüler müziğin hemen hemen her yönüyle ilgili konulardan yazılar yazmış ve `atonal` üslup izlerini yazılarına da yansıtmıştır. Müzikle bu denli içli dışlı oluşu ve toplum bilim sorunlarıyla ilgilenmesi Adorno'nun müzik sosyolojisi alanında derinleşmesini de beraberinde getirmiştir. Çalışma, müzik endüstrisi başlığı altında devam ederek, ülkemizde, bugün müzikte gelinen noktaya (arabesk ve popüler müzik anlamında) bakabilmek adına, Osmanlı'dan bu yana gerçekleştirilen müzik anlayışları (müzik politikaları) ele alınmıştır. Çoğu zaman, müziksel devrimlerin, toplumsal devrimler kadar etkili olabildiği, her toplumun bir müzik anlayışına sahip olması ve müziksiz bir toplumun düşünülemeyeceğinden yola çıkılarak, çalışma müzik ve sosyoloji ilişkisi bağlamında sona erdirilmiştir. iv

SUMMARY According to sociological approach to music, this thesis examined Frankfurt school which had influenced on German social thought between 1950 and 1960 years depending on Frankfurt University in Germany. Also, the approaches to popular music, school's staff, and Adorno who is philosopher and musician were mentioned in this thesis. There are three approaches to foundation of dash of Frankfurt school. First is German idealism, Another is Marxist community theory, and depending on this Freud and psychoanalysis theory. Approached with critical view for all approaches Frankfurt school took form, according to its peculiar. Because of this critical approach, it is called `critical theory`. Art is forth approach. Frankfurt school had examined art understandings and had shown explanation effort, displaying with cross-examined behaviour. This appeared clearly in the field of music. Theodor Adorno, who is society scientist and member of the school had studied about music since his young time as a single person. He had had serious approach about, popular music, and had examined atonal music. He had learned many things from atonal techniques at Schorenberg modern music school in Viyana in 1920. In addition, he thinks like this school's thought. He had written about every subject of classical music and popular music, and had reflect track of `atonal` style. Because of his being intimate with music, and being interested in society science's problems, Adorno' s music sociology field had been profound. This study was examined carefully to look easily the coming point of music (about arabesk and popular music) in Turkey today. Moreover, music understandings (music politics) from ottoman to today had been examined. Depending on each society's having music understanding and can not been thought society without music, musical revolutions can be effectual as much as social revolutions many times. This study was finished with relationship between music and sociology.