Süleyman Peygamber`i tasvir eden Osmanlı minyatürlerinde hibritler ve kökenleri

Abstract

İbrani tarihinin en önemli Kral-Peygamberlerinden olan Süleyman, MÖ 10. Yüzyıldan günümüze uzanan süreçte ideal hükümdar, bilge peygamber, gibi sıfatlarla anılmıstır. Kutsal metinler dısında, dini, yarı-dini ve edebi kaynaklarda da çesitli özellikleriyle yer alan Süleyman, Musevilik, Hıristiyanlık ve İslam geleneklerinin her biri içinde farklı yönleriyle yer almıstır. Görsel betimleriyle Hıristiyan ikonalarında, Avrupa resim ve heykel sanatında, ayrıca çesitli kültürlerin mimari gelenegi içinde önemli bir tarihi-efsanevi figür olmus, dünya uygarlıgında izler bırakmıstır. Ancak bu arastırmanın konusu, İslam gelenegi Çerçevesinde sekillenen Osmanlı minyatürlerindeki tasvirleriyle ilgilidir. slam geleneginde Süleyman, sadece görünen dünyanın degil, yer altı dünyasının ve tüm hayvanların hükümdarı nitelemeleriyle, İslam minyatürlerinin ve edebi eserlerin konusu olmustur. İslam ülkelerinin çesitli kitap üretim merkezlerinde oldugu kadar, Osmanlı nakkasları tarafından da sevilip benimsenen Süleyman, Osmanlı tarih kitapları ve soyagacı niteligindeki eserlerde yer almıstır. Bunun yanı sıra pek çok minyatürde de Kuran'da söz edilen özellikleriyle efsanelerin bir arada kaynastıgı metinler dogrultusunda minyatürlere Yansımıs olan, yarı-insan yarı-hayvan görünümlü hibrit'lerle birlikte betimlenmistir. 15.-17. Yüzyıllar arasında hazırlanmıs, Süleyman Peygamber'i tasvir eden Osmanlı minyatürlerinde yer alan hibrit'lerin ikonografisi ve kökenleriyle ilgili olan bu çalısma, sanat tarihinin her asamasında varlıgını koruyan ve çesitli dinlerden yansıyan geçmis dönemlerdeki hibrit tasvirleriyle iliskilendirilerek sunulmaktadır.

One of the leading figures in Hebrew history, King-Prophet Solomon has been referred as an ideal monarch, a wise prophet since 10th century BC. Along with canonical texts, Solomon has appeared in religious, semi religious and literary resources with his various attributes and has been contextualized divergently in Jewish, Christian and Islamic traditions. His image has been an important Historicallegendary figure in Christian icons, European painting and sculpture and in the architectural traditions of various cultures, leaving his mark on the world civilization. However this research focuses only on his representation in Ottoman miniatures within the framework of Islamic tradition. In the miniatures and literary works of Islamic tradition, Solomon has been characterized as not only the ruler of the visible world but also the ruler of the underworld and all animals. Loved and adopted not only at the literary centers of the Islamic world but also by Ottoman muralists, Solomon was depicted in Ottoman history books and works of genealogical nature. He was also portrayed together with half human half animal hybrid creatures in line with miniatures where his characteristics described in Koran and other legends merge. This thesis looks at the origins and iconography of the hybrids that are depicted together with prophet Solomon in the Ottoman miniatures from 15th to 17th century and their correlation to ancient hybrid figures that have echoed in various religious traditions and have existed in all periods of art history.