Depo yönetim sistemlerinde farklı algoritmaların sevkiyat performansına etkisi: Cam sektörü uygulaması

Abstract

Hammaddelerin tedariki ile başlayıp bunların yarı mamul ve mamule dönüştürülmesi ile devam eden ve bitmiş ürünlerin dağıtım kanalları ile müşterilere ulaştırılmasıyla son bulan; paydaşları arasında malzeme, para ve bilgi akışının gerçekleştiği karmaşık ağın bütünü tedarik zinciri olarak tanımlanabilir. Tüm bu karmaşık sistemin etkin bir şekilde yönetilebilmesi için tedarik zinciri yönetimi (TZY) kavramı öne çıkmaktadır. Tedarik zinciri yönetimi, tedarikçi ile firma arasındaki, hammaddeler ile bitmiş ürünlerin son tüketimi arasında yer alan süreçlerdir, bir başka deyişle ürün ve hizmetlerin müşterilere sunulması için değer zincirini harekete geçiren firma içi ve dışı fonksiyonlardır (Blackstone, 2004). Steven'ın da (1989) dediği gibi, tedarik zinciri yönetimi, tedarikçilerden müşterilere ürün akışı ile maksimum müşteri hizmet seviyesi, düşük envanter yönetimi ve düşük birim üretim maliyetleri hedeflerinin senkronize bir şekilde dengelenerek yönetilmesidir. Şirketlerin tedarik zinciri yönetiminden sorumlu yöneticiler satınalma, lojistik, envanter yönetimi ve planlama olmak üzere dört temel fonksiyonun etkin bir şekilde yönetilmesinden sorumludurlar.Bu fonksiyonlardan envanter yönetimi kavramı doğru ürünün doğru miktarda, doğru zamanda üretilmesi, stoklanması ve sevk edilmesi sürecinin bütüncül olarak yönetimini ifade etmektedir. Bitmiş ürün depolarında envanter yönetiminin verimliliğini arttırmak, insan etkisini ortadan kaldırmak amacıyla depo yönetim sistemleri (WMS) kullanılmaktadır. Şirketlerin envanter yönetimi hedefleri ve stoklarını değerlendirme yönetmleri göz önüne alınarak depo yönetim sistemi algoritma setleri belirlenir. Bu noktada işletmeler stok değerini belirlemede en çok FIFO (İlk giren ilk çıkar) ve LIFO (Son giren ilk çıkar) ya da ortalama maliyet yöntemlerinden birini seçmek durumundadırlar (Lambert, 1998). FIFO yönetimi, ilk üretilen ürünün önce sevk edilmesini hedefler ve enflasyonist bir ortamda satılan malın maliyetini düşük, stok miktarını ise yüksek değerleyeceğinden şirketlerin karını maksimize etmektedir. Bunun yanında bitmiş ürünlerin son kullanma tarihlerinin geçmeden sevk edilmesinde de önemli bir rol oynamaktadır.LIFO yönetimi, son üretilen ürünün önce sevk edilmesini amaçlar ve enflasyonist bir ortamda satılan malın maliyetini yüksek, stok miktarını ise düşük değerleyeceğinden şirketlerin bilançolarını olumsuz etkileyebilir. Tez çalışması kapsamında; tek yönlü ürün stoklaması yapılan endüstriler için sevkiyat kapasitesini arttırmak amacıyla depo yönetim sisteminde yeni sevkiyat algoritma seti geliştirilmiştir.Mevcut durumda, FIFO kuralının uygulanması hedefiyle kurgulanan depo yönetim sistemi, doğası gereği sevkiyat aşamasında stok adreslerinde arka sıralarda bulunan ürünlere ulaşabilmek için aktarma hareketi yapılmasını mecbur kılmaktadır. Ancak sevkiyat kapasitesinin talebi karşılamakta yetersiz kaldığı dönemde, aktarma hareketleri fazla mesai ihtiyacına ve fırsat maliyetine neden olmaktadır.Trakya Cam'ın bitmiş ürün depolarında kurulu olan RFID destekli depo yönetim sistemi (WMS) altyapısı sayesinde tüm düzcam ürünlerinin hangi stok adresinde ve kaçıncı sırada olduğu bilgisi kayıt altında tutulmaktadır. Bu bilgi ışığında, dönemsel olarak FIFO kuralının yerine stok adresinde ön sırada bulunan ürünlerin önce sevk edilmesi ve bu sayede sevkiyat kapasitesinin arttırılması amacıyla yeni bir algoritma seti geliştirilmiştir.Trakya Cam'a ait Mersin Fabrikası'nın 28.12.2018 – 28.02.2019 tarihleri arasındaki tüm ürün hareketleri mevcut ve önerilen algoritma setleri ile Excel VBA programında simüle edilmiştir. Araştırma sonucunda depo yönetim sistemi, önerilen yeni sevkiyat algoritması ile çalıştırılması halinde %6 daha az aktarma hareketi yapılabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Stok adresleri arasındaki ürün aktarma hareketlerinin azalmasıyla stok adreslerindeki ortalama SKU çeşitliliğinin de %16 oranında azaldığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak; tek yönlü ürün stoklaması yapılan endüstrilerde envanter yönetimi hedefini sağlamak adına sevk edilecek ürünlerde FIFO kuralının uygulanması esas olmakla birlikte siparişin sevkiyat kapasitesinin üzerinde olduğu dönemde yeni sevkiyat algoritmasının kullanılması ile sevkiyat kapasitesinin arttırılabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Diğer yandan geliştirilen yeni algoritma setinin Türkiye gibi enflasyon oranının yüksek olduğu ülkelerde satılan malın maliyetini arttıracak olması ve stok değerlerini düşük göstereceği için şirketlerin bilançosunda bir miktar olumsuz görünüme sebep olacağı değerlendirilmektedir.

Starting with the procurement of raw materials and converting them into semi-finished and finished products ending with the delivery of finished products to customers by means of distribution channels; the complex network of materials, money and information flow between stakeholders can be defined as the supply chain.The concept of supply chain management (SCM) stands out in order to manage this complex system effectively. Supply chain management is the process that takes place between the supplier and the company, between the raw materials and the final consumption of the finished products. In other words, it is the internal and external functions for company that activate the value chain for providing products and services to customers. (Blackstone, 2004) As Steven (1989) suggested, supply chain management is the ability to manage maximum customer service level with product flow from suppliers to customers, low inventory management and low unit product costs goals in a synchronous manner. Managers responsible for supply chain management of companies are responsible for the efficient management of the four basic functions of procurement, logistics, inventory management and planning.The concept of inventory management from these functions refers to the holistic management process of the right quantity of the right product at the right time to be produced, stocked, and shipped. Warehouse management systems (WMS) are used in order to increase the efficiency of inventory management and eliminate human impact in the finished product warehouses. Warehouse management system algorithm sets are determined by considering the inventory management targets and stocks evaluation of companies. At this point, enterprises have to choose one of the methods of the FIFO (first in first out) and LIFO (last in first out) or average cost in determining the stock value (Lambert, 1998).FIFO management aims to deliver the first produced product first and maximizes the profits of the companies because the cost of goods sold in an inflationary environment is low and the stock amount is high. Besides, it plays an important role in delivering the expiry dates of the finished products. LIFO management aims to deliver the last produced product first and may adversely affect the balance sheets of the company because of the high cost of the goods sold in an inflationary environment and the low amount of inventory.Within the scope of the thesis study, the comparision of shipment performance between the existing algorithm set and the proposed algorithm set in Trakya Cam's warehouse management system was detailed.In the current situation, the warehouse management system, which is designed with the aim of implementing the FIFO rule, necessitates the transfer movement in order to reach the products that are in the back row in the inventory addresses during the shipment phase. However, in the period when the shipment capacity is insufficient to meet the demand, the transfer movements cause overtime and opportunity cost.Thanks to the RFID-supported warehouse management system (WMS) infrastructure installed in the finished product warehouses of Trakya Cam, all the information on the stock address and the stock order of all the flat glass products are recorded. In light of this information, a new set of algorithms has been developed to increase the shipment capacity by applying the LIFO rule periodically.All product movements of the Mersin Plant of Trakya Cam between 28.12.2018 and 28.02.2019 are simulated in the Excel VBA program with the current and proposed algorithm sets. As a result of the research, it is concluded that if the warehouse management system is operated with the proposed new shipping algorithm, 6% less transfer movement can be made. It was found that the average SKU diversity in stock addresses decreased by 16% due to the decrease in product transfer movements between stock addresses.In conclusion; although it is essential to implement the FIFO rule in the products to be shipped to ensure the target of the inventory management of Trakya Cam, it is concluded that the shipment capacity can be increased by using the new shipping algorithm in the period when the order is above the shipping capacity. Also, a new set of algorithms will cause negative outlook on companys' balance sheet, since it will increase the cost of goods sold in countries like Turkey where there is high inflation rates and show stock values low.