Yeni Türk sinemasında kadına yönelik sosyal kontrol kodlarının dönüşümü: Feminist açıdan bir inceleme

Abstract

Sosyal kontrol mekanizması toplumda olduğu gibi, toplumun aynası olarak nitelendirilebilecek sinemada da kendisini göstermekte; sinema yoluyla kadına yönelik sosyal kontrol kodları, kadını baskılamaya ve sindirmeye yönelik bir araç olarak kullanılmaktadır. Bu çalışma 1980 sonrası Post Yeşilçam/ Yeni Türk Sinemasında çekilmiş kadın filmlerinde kadını sınırlandırmaya yönelik sosyal kontrol kodlarını ortaya koymaktadır. Bu amaçla 1980 sonrası kadın filmlerinin bir listesi çıkarılmış ve bu filmler arasından üç adet film örneklem olarak seçilerek simgebilimsel yöntem ve feminist yaklaşım kullanılarak analize tabi tutulmuştur. 1980 sonrası Türk filmlerinde kadına yönelik sosyal kontrol çok farklı şekillerde gözlenmiştir. Yüz yüze ilişkilerin olduğu birincil grupların; resmi ve kurumsal ilişkilerin olduğu ikincil grupların uyguladığı sosyal kontrol, resmi ve resmi olmayan/ enformel sosyal kontrol, olumlu-olumsuz kontrol, grup kontrolü-kurumsal kontrol gibi neredeyse tüm sosyal kontrol biçimleri gözlenmiştir. Çağlar önce yapılandırılmış bu kurumlar bugün kadına yönelik kontrolü tartışmasız kılmaktadır. Yeni Türk Sinemasında kadın bir önceki dönem sinemasına göre tamamen engellenmez ve istediklerine ulaşır ama bu onun büyük bedeller ödemesine yol açar. Türk sinemasında kadını ikincilleştiren sosyal kontrol kodları zaman ve koşullara ayak uydurarak dönüşmekte ancak yok olmamaktadır. Türk Sineması ataerkil kodlardan ve erkek bakış açısından arınamamakta, tarih erkek bakış açısı ile bu sefer sinema sanatı yoluyla tekrarlanarak yazılmaktadır.

Social control mechanism, just as in society, reflects itself in cinema which is said to be the mirror of the society. Social control codes of women, are presented via cinema as means to dominate and assimilate women. This study reveals the social control codes which restrict women, in women films in the New Turkish Cinema (in post-1980 period). For this purpose, women films after 1980 have been listed, from this list three of the films were selected as the sample of the research and the sample was analysed according to semiotics method and feminist approach. Social control of women in the Turkish Cinema after 1980, has been observed in various forms. Almost every kind of social control has been observed like the those applied by primary groups including one on one relationships, those applied by secondary groups including formal and institutional relationships, formal and informal social control, negative and positive social control or group control-institutional control. Control of women in present, is indisputably the result of these structures, that were built ages ago. Woman in the New Turkish Cinema is not completely blocked, she reaches her goals however she has to sacrifice greatly. Social control codes, derogating women's status, transform by adapting to time and conditions, but they don?t disappear entirely. The Turkish Cinema could not be refined from men?s point of view, yet the history is re-constructed in terms of men?s perspective this time by the cinema.