İlköğretim öğretmenlerinin tükenmişlik yaşantıları ve yeterlik algıları `İstanbul Kartal ilçesi örneği`

Abstract

Bu Tez Çalışmasında; İlköğretim öğretmenlerinin tükenmişlik yaşantıları ile öz yeterlilik algıları arasındaki ilişki ele alınmaktadır. Ülkemizde öğretmen tükenmişliği ile ilgili yapılan çalışmalar sınırlı sayıdadır. Bu araştırma aynı zamanda, kamu ilköğretim okullarında çalışan öğretmenler ile özel okullarda çalışan öğretmenlerin tükenmişlik yaşantılarını, yeterlilik algıları ve bu kavramların birbirleri ile ilişkisini saptayarak, öğretmen tükenmişliğinin önlenmesinde eğitim yönetimine yeni katkılar sağlayarak eğitim ve öğretimin kalitesini yükseltmeyi amaçlamaktadır.Araştırmanın evrenini 2007-2008 Eğitim-öğretim yılında, İstanbul ili Kartal ilçesindeki 17 ilköğretim okulunda görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırma anketi araştırma örneklemine alınan 4 özel okulda, 13 kamu okulunda 261 öğretmene uygulanmıştır. Araştırmada öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerini ölçmek için öğretmen tükenmişliği anketi, öz yeterlik algılarını ölçmek için ise öğretmen yeterlik anketleri kullanılmıştır. Veri toplama aracı üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde öğretmenlerle ilgili kişisel bilgileri elde etme amacıyla cinsiyet, medeni durum, yaş, çalıştığı okul türü, branşı ve meslek kıdemini belirleyen sorular bulunmaktadır. İkinci bölümde öğretmenlerin mesleki ve çalışma ortamlarına ilişkin olarak karşılaştıkları psikolojik gerilimlere yönelik belirli durumları içeren sorulardan oluşan ?Öğretmen Tükenmişlik Anketi? uygulanarak öğretmenlerin tükenmişlik seviyeleri ölçülmüştür, üçüncü bölümde öğretmenlerin öz yeterlilik algılarını ölçmek için ? Yeterlilik Anketi? uygulanmıştır. Araştırmada 3 alt problem yanıtlanmaya çalışılmış, verilerin analizinde SPSS 15.0 paket programı kullanılmıştır. Veri toplama aracından bilgi toplamak için frekans(f), aritmetik ortalama (x), f-testi istatistikî yöntem ve tekniklerden faydalanılmıştır.Anahtar Kelimeler: ?Tükenmişlik?, ?Öz Yeterlik?, ? Öğretmen Yeterliği?, ?Duygusal Tükenme?, ?Duyarsızlaşma?, ? Verimsizlik?, ?İş Doyumu?

In this thesis study, the relationship between the burnout experience and self- efficiency perception of primary school teachers are dealt with. The studies on the teacher burnout in our country are very limited. This study not only deals with the burnout experiences of primary school teachers at private and puplic schools by determining their self- efficiency perception and the relationship of these concepts with each other, but it also aims preventing burnout of teachers, with new contributions to the quality of education and training at these schools. The structure of these study (research) covers of teachers at primary schools in Kartal, Istanbul in the 2007-2008 Academic year. This research was applied to 261 teachers at 4 private and 13 puplic schools. During the research, teachers were given a ?Burnout Guestionaire? to measure their burnout level and ?Teacher self- efficiency questionnaire? to determine their self- efficiency perception. The medium for collecting data consists of three sections. In the first section, there are questions about sex, marital status, age , the school he/she works in, his/her branch and work experience to get personal info about the theacher. In the second section, the ?Teacher Burnout Questionnaire? is given to the teacher so that his/her burnout level is measured through certain situations at work or job environments. In the third section an ?Efficiency Questionnaire? is given to measure the teachers percepcion of self efficiency. In tehe research, three job problems were tired to be solved. In the analysis of the data, SPSS 15.0 package program was used. To get the information from the data collecting medium, frequency (f), aritmatical avarage (x), f- test, statistical methods and techniques were used.Key words: ?Burnout?, ?Self-efficiency?, ?Teacher efficiency?, ?Emotional Burnout?, ? İnsensitivity?, ? İnefficiency?, ? Job satisfaction? .