İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin bilim insanı imajları ve bu imajların oluşmasında ders kitabı ve öğretmenlerin rolü

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin bilim insanı imajlarını ve bu imajların oluşmasında ilkokul 4. sınıf ders kitaplarının ve öğretmenlerin rolünü tespit etmektir. Çalışmanın örneklemini 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Gümüşhane merkezinde dört farklı ilkokuldan toplam 244 öğrenci ve 10 öğretmen oluşturmaktadır. Çalışmada veriler iki aşamada toplanmıştır. İlk aşamada Chambers (1983) tarafından geliştirilen `Draw A Scientist Test (DAST-Bir Bilim İnsanı Çiz Testi)` kullanılmıştır. Öğrencilerin çizimlerinin farklı yorumlanmasına engel olabilmek için çizimlerini kısaca açıklamaları istenmiştir. Çalışmanın ikinci aşamasında ise öğrencilerin sahip olduğu bilim insanı imajlarının kaynaklarını belirlemek amacıyla öğretmenler ile görüşmeler yapılmış ve ilkokul 4. sınıf fen bilimleri ve sosyal bilgiler ders kitabında bilim insanlarının yer alış biçimi incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum çalışması kullanılmıştır. Veriler, Finson ve diğerleri (1995) tarafından geliştirilen `Draw A Scientist Checlist-Bir Bilim İnsanı Çiz Kontrol Listesi (DAST-C)` ne ek bölümlerde eklenerek analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda öğrencilerin, daha önce yapılan çalışmalarda olduğu gibi bilim insanının cinsiyeti, yaşı, çalışma ortamı ve yaptığı işlere yönelik basmakalıp imajlara sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca öğrencilerin sahip olduğu bilim insanı imajlarını etkileyen en temel faktörlerin öğretmenler ve ders kitapları olduğu tespit edilmiştir.

The aim of this study is to determine the image of the scientists of the 4th grade elementary school students and the role of the 4th grade textbooks and teachers in the formation of these images. The sample of the study consists of 244 students and 10 teachers from four different primary schools in the Gümüşhane center during the academic year of 2017-2018. In the study, the data were collected in two stages. In the first stage, `Draw A Scientist Test` developed by Chambers (1983) was used. Students are asked to briefly explain their drawings in order to prevent the interpretation of their drawings. In the second phase of the study, interviews were held with teachers to determine the sources of the scientist images the students, and the way in which scientists took place in the 4th grade science and social studies textbook was examined. The case study, which is one of the qualitative research methods, was used in the study. The data were analyzed by using the `Draw A Scientist Checlist –Draw A Scientist Checklist (DAST-C)` developed by Finson et al. (1995) with additional new sections. As the result of the study, it has been determined that students have stereotypical images of gender, age, working environment and work done similar with previous studies. It was also determined that the most important factors affecting the images of scientists that students have are teachers and textbooks.