Uluslararası hukukta angajman kuralları: Türkiye`nin Rus savaş uçağını düşürmesi

Abstract

Uluslararası Hukukta, belirlenen notam belgelerinde ilan edilen angajman kural-larına göre; hava sahasının başka ülke platformlarıyla ihlal edilmesi durumunda angajman kurallarını ilan eden devlet, ihlali gerçekleştiren devleti `saldırgan` olarak addedip uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde müdahale etme yetkisine sahiptir. Bir örnek olarak; bir devletin hava sahasına izinsiz giriş yapan bir savaş uçağına, bir devletin ilan ettiği angajman kuralları çerçevesinde müdahale edilmesi meşru görülmektedir. Bu ko-nudaki en somut örneklerden birisi, tez kapsamında irdelenecek olan Türk Hava Kuv-vetleri'nin 24 Kasım 2015 tarihinde bir SU-24 Rus Savaş Uçağını angajman kuralları çerçevesinde düşürmesi olayıdır.Bu tez içeriğinde; Angajman kuralları, Savaş Uçağı Düşürülmesinin Hukuki Bo-yutları, Kuvvet Kullanma, Kuvvet Kullanmanın İstisnaları, Meşru Müdafaa Hakkı ve Türkiye Cumhuriyeti'nin Rusya Federasyonu'na ait bir savaş uçağını düşürmesinin hukuki incelemesi ele alınacaktır. Bu tez kapsamında; Türkiye ve Rusya'nın Ortado-ğu'da karşı karşıya gelmesi noktasından hareketle, 24 Kasım 2015 tarihinde Türkiye tarafından düşürülen SU-24 Rus savaş uçağı örnek teşkil etmek üzere, Angajman Kural-ları çerçevesinde savaş uçağı düşürmenin hukuki olduğu, bir devletin hava sahasına izinsiz girilmesi durumunda, o devletin meşru müdafaa hakkının bulunduğu ve uçak düşürme dahil olmak üzere her türlü savunma durumuna geçebilmesinin mümkün olacağı çıkarımlarında bulunulacaktır.

According to Rules of Engagement at the International Law notice documents, in a case of violation of aerial domain via another country's platform, the state declaring the rules of engagement has the right to intervene in the platform via defining it as `as-saulter` in the violated area.As a sample, it is legal for a state to intervene in a warplane which enters into the state's aerial space without permission within the framework of the rules of engagement declared by the estate. One of the most concrete examples of this case is the shutting down of a Russian SU-24 warplane by Turkey on 24 November 2015 within rules of engagement. It is a well-known fact that this shutting case brought Turkish-Russian relations to a halt. Although the two pilots jumped out after shutting down, one of them was captured `dead`.In the content of our dissertation, the rules of engagement, legal dimensions of shutting down a warplane, right of self-defense, use of force, exceptions of using of force and legality of Turkey's downing a Russian warplane will be extensively investigated.