Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışan eğitim personelinde iş doyumunun genel ruh sağlığı düzeyine etkisinin branş çerçevesinde karşılaştırılması

Abstract

Bu araştırmanın başlıca amacı, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde çalışan eğitim personelindeki iş doyumunun genel ruh sağlığı üzerinde etkisi olup olmadığını belirlemek; iş doyumunun genel ruh sağlığı üzerindeki etkisinde branş faktörünün rolünü incelemektir.2014-2015 eğitim-öğretim yılında MEB'e bağlı özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde aktif olarak çalışan öğretmenler, psikologlar ve fizyoterapistler araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Katılımcılara 75 soruluk formlar uygulanmıştır. İş doyumunun ölçümü için Minnesota İş Doyumu Ölçeği; genel ruh sağlığı düzeylerinin incelenmesi için Kısa Semptom Envanteri kullanılmıştır. Örneklem grubundaki merkezlere birebir ulaşılarak araştırmanın amacı anlatılmış, gönüllü olan merkezlerin eğitim personelleri katılım sağlamıştır. Örneklem grubunu 339 kadın 214 erkek olmak üzere 554 kişi oluşturmuştur. Katılımcıların %45'ini Özel Eğitimciler Grubu, %25,7'sini Çocuk Gelişimi Grubu, %15,7'sini Psikolojik Destek Grubu, %12'sini Fiziksel Engelliler Destek Grubu ve %2'sini diğer Engel Grubunun Öğretmenleri oluşturmuştur.Elde edilen veriler SPSS 22.0 ile analiz edilmiştir. Araştırmada kullanılan ölçeklerin güvenirlik ve faktör analizleri yapılmış; araştırma modelinin geçerliliğini ve yordayıcılığını tespit etmek için regresyon analizi uygulanmıştır. Demografik değişkenlerin bağımlı ve bağımsız değişkenler üzerinde gruplar arası farklılık oluşturup oluşturmadığını incelemek için T-Testi ve ANOVA uygulanmıştır. Analizler sonucunda iş doyumunun genel ruh sağlığı üzerinde etki ettiği bulunmuştur. Bu etkinin branşlara göre farklılık gösterdiğini destekleyen sonuçlar elde edilmiştir. Ayrıca demografik değişkenlerden cinsiyet faktörünün iş doyumunda; medeni durum, pozisyon, kronik bir sağlık sorununa sahip olmak, ilaç kullanmak faktörlerinin ruh sağlığı üzerinde; ekonomik durum ile bölüm seçiminde istek faktörlerinin hem iş doyumu hem de ruh sağlığı üzerinde rol oynadığı bulunmuştur.Elde edilen sonuçlar ışığında bu alanda faaliyet gösteren kurumlara ve araştırmacılara yönelik öneriler sunulmuştur.Anahtar Kelimler : Ruh Sağlığı, İş Doyumu, Özel Eğitim, Branş, Psikolog, Öğretmen, Fizyoterapist

The purpose of this study is to determine whether the job satisfaction of the employees of a special education and rehabilitation center for the handicapped on their general mental health and to inspect the role of branch in the impact of job satisfaction over mental health.Teachers, psychologists and physiotherapists working actively in special education and rehabilitation centers for the handicapped operating under Ministry of National Education in academic year 2014-2015 were chosen as the sample group for the study. Participants completed a 75 question survey. Minnesota Satisfaction Questionnaire was used for job satisfaction and Brief Symptom Inventory was used for evaluating general mental health levels. Each center was personally visited and the aims of the research has been explained, education staff of volunteering centers were included in the sample. Sample group consisted of 554 persons, broken down into 339 females and 214 males. Of the participants, 45% were Special Education Teachers, 25,7 were child development teachers, 15.7% were Psychological Support Group, 12% were Physically Handicapped Support Group and 2% were teachers for other handicapped persons. Data obtained were analyzed using SPSS 22.0 software. The scales used in the study were tested for reliability and factor analysis was conducted. Furthermore, regression analysis was employed to test the validity and predictive power of the research model. T-test and ANOVA were used to inspect whether demographic factors constitute intergroup differences on dependent and independent variables. Analyses revealed that job satisfaction correlates to mental health. Results supporting that this correlation differs on branch basis. Furthermore, of the demographic factors, sex is found to correlate with job satisfaction and marital status, position, having a chronic disease and using medication are found to correlate to mental health; economic wellbeing and willingly selecting the degree of undergraduate studies are found to correlate to both job satisfaction and mental health.Suggestions have been listed for the centers and researchers in light of the results of the study.Key Words : Mental Health, Job Satisfaction, Special Education, Branch,Psychologist, Teacher, Physiotherapist