Zazayanê dormareyê depeyi di kulturê wareyi: Mintiqaya sarconi̇

Abstract

ÖZETElazığ'ın Karakoçan ilçesine bağlı Sarıcan Beldesinde yaşayan Zazalar çok uzun yıllardan beri Elazığ-Bingöl sınırında yer alan Kuruca Dağı (rakım 2372 m) ile Hesarek Dağı (rakım 2114 m) arasında kalan dağlık bölgelerde yaz aylarında yaylaya çıkmaktadırlar. Bunun sonucunda bu bölgede çok zengin bir yayla kültürü oluşmuş, Zaza kültüründe yayla hayatı ve konargöçerlik önemli bir folklorik öğe olarak karşımıza çıkmıştır.İnsanlar modern dünya ile birlikte artık daha rahat bir yaşam sürmektedir. Yayla hayatının zorluğu, artan yem fiyatlarından dolayı maliyetlerin artması, modern bir yaşam sürme isteği, eğitim, daha düzenli bir iş, vb. nedenlerden dolayı bölge insanın büyük şehirlere göçü artmıştır. Bu göçler ve yukarıda bahsettiğimiz diğer nedenlerden dolayı her yıl yaylaya çıkan aile sayısında gerçekleşen düşüş, genç neslin yayla hayatını hiç bilmemesine yol açmış, bu zengin kültürün yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmasına neden olmuştur. Bu çalışma hala varlığını sürdüren ancak kaybolma tehlikesi ile karşı karşıya kalan yayla kültürünü sistematik bir şekilde inceleyip kayıt altına almak ve yayla kültürünü korumayı amaçlamaktadır.Tezimizde yer alan bilgilerin büyük kısmı sözlü kaynaklardan temin edilmiş olup daha önce yayla hayatına dair yapılan Türkçe çalışmalardan da yararlanılmıştır. Kaynak kişiler, yaylada uzun yıllar yaşayan, bu kültürü özümsemiş çoğunlukla orta yaş üstü kişilerden seçilmiştir. Bununla beraber yaylada konargöçerlerle vakit geçirilmiş, video çekimi yapılmış, yayla hayatına dair notlar alınmış ve resimler çekilmiştir.

ABSTRACTFor many years, Zazas, living in Sarican Town of Karakocan district of Elazig, have been going up to plateau the in the mountainous regions between Kuruca Mountain (altitude of 2372 m) and Hesarek Mountain (altitude of 2114 m) which are located to the east of Elazig-Bingol border in summer. As a result of these long years, a very rich plateau culture has been formed. Plateau life and condominium has emerged as an important folkloric component in Zaza culture.Developing technology with the modern world has enabled people to lead a more comfortable life. The migration of the people of the region to big cities has increased due to the difficulties of plateau life, increasing costs due to increasing feed prices, the desire to lead a modern life, a more regular job, education and so on. Due to these migrations and other reasons mentioned above, the decrease in the number of families going to the plateau every year has caused the young generation to never know the plateau life and this rich culture has been faced with the danger of extinction. This study systematically examines and records the plateau culture, which still exists but is in danger of disappearance and aims to protect the plateau culture and to have knowledge of future generations about this culture.Most of the information contained in our thesis was obtained from oral sources and Turkish studies on plateau life were also utilized. Source persons have been selected from mostly older people who have lived in the plateau for many years, have assimilated this culture. In addition, time was spent in the plateau with the conveyor, video was taken, notes about the highland life were taken and pictures were taken.