İbn Hişamı`n `Şerh`u Katri`n-Neda ve Bellus-Sadâ` adlı eserinde istişhad ettiği ayetler

Abstract

Dil her ümmetin aklî görüşüne delîl ve işâret olması hasebiyle akli hayatadelâlet eden en önemli faktördür. Düşünce hareketinin ilk şartı, marifetin zarfı, his vedüşüncelerin tercümânı, anlatma ve anlaşılmanın vasıtası, vuslât ve birleşmenin ilkaracıdır. Def'aten meydana gelmediği gibi halef olan da seleften almamıştır. İnsanlarbaşlangıçta ihtiyaçları ölçüsünde bazı lafızlar üretirler, yeni şeylerlekarşılaştıklarında o ölçüde yeni lafızlar üretmekle konuşmalarını zenginleştiripkelime dağarcıklarını zenginleştirirler.Yeni karşılaşılan ihtiyaçlardan hareketle icâd edilen lafızlar, doğal olarakkendisini denetleyecek bazı kural ve kâidelere ihtiyaç duymuştur. Bu itibarla Arapçagibi köklü ve zengin, ihtivâ ettiği bazı dinî ve kültürel değerlere sahip olan bir diliçin nahiv-sarf olarak adlandırılan bazı kurallara ihtiyaç hâsıl olmuştur. Dolayısıylabu konularda dilbilimciler tarafından çok zengin eserler telif edilmiştir.Bu faydalı ve zengin eserlerden birisi de `İbn Hişâm` tarafından te'lîf edilenve Arap Gramerinde muhtasar ve faydalı eserler içerisinde en faydalı olarak tavsîfedilen `Şerh-u Katri'n- Nedâ ve Bell'is-Sadâ` adlı eseridir. Eser, kendi alanındaArap gramerinin temel konularını zengin istişhâd (özellikle âyet) örnekleriyletemellendirip, alanında uzman âlimlerin görüşlerini objektif bir bakışla serd edipsonunda da kendi tercihini ifade etmesiyle enfes bir dereceye terakki etmiştir. Zirâmüellif eserinde istişhâd konusunda ilk sırayı âyetlere vererek bu konuda zengin biralan ortaya koymuştur. Daha sonra sırasıyla şiirleri, hadisleri ve atasözleri örnekolarak kullanmıştır. Bu itibarla biz de bu çalışmamızda evvela Arap dilinin gelişimve özelliklerini, gramer ve alt bölümleri olan nahiv, sarf ilimlerini izâh ettikten sonra,eserin müellifini, Arap dilinde istişhâdı, eserde âyet istişhâd ettiği konuları,âyetlerdeki örnek kelimeleri, âyet ve meâllerini konular manzûmesinde müellifintertip ve düzenine uyarak ele almaya çalıştık.Anahtar Kelimeler: Arapça, Nahiv, Sarf, İstişhâd, İbn Hişâm

The sentences of holy Quran reference (istişhad) in the book of Şerhu_Katrinnedâ of ibn hişam.Language is the most important factor in mental life guide to every nation thatreasoned opinion on the evidence. Thought is the first requirement of the act, theenvelope of ingenuity, emotion and interpreter of thought, expression andunderstanding by means of mânia is the first tool of the reunion and mergers. Humanbeing initially because of necessity created some words, As they faced new thingthey created new words and enrich their vocabulary and speech.The words which is produced by necessity naturally need the rules andregulations to control it. As the result the Arabic language that has rich content, rootsalso has cultural and religious values some rules and regulation created by the meansof `Nahiv - Sarf`One of the best works written in Arabic grammar by `İbn Hişam` in the nameof `Şerh-u Katri'n- Nedâ and Bell'is-Sadâ`. The book in itself field means the basicsubject of Arabic grammar used `Istişâd` means exemplifying especially by HollyQuran sentences and then by giving the opinion of religious experts finally expressthe writer opinion and became a valuable investigation. The writer used Quransentences then the speeches of the profit, the poems and idioms made the book veryrich and valuable. Because of this in this work we tried to used the fundamental ofthe Arabic language, the grammar means `Sarf-Nahiv` then the writer of book,exemplifying means `Istişâd`in Arabic language, Quaran sentences subject sandexamples of the words of Quran.Key word: Arabic, Nahiv, Sarf, Istişâd, İbn Hişâm,