Türk sosyoloji tarihinde İstanbul ekolü: Korkut Tuna örneği

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, Türk sosyoloji tarihinin serüveni ile birlikte bir gelenek oluşturan İstanbul sosyoloji ekolünün sosyoloji anlayışı doğrultusunda, ekolün önemli bir temsilcisi olarak kabul edilen Korkut Tuna'nın sosyoloji anlayışını ve çalışmalarını ele almaktır. Aktarmacı bir anlayış ile varlığını Türkiye'de sürdüren sosyoloji, İstanbul ekolü diye nitelendirilen sosyoloji geleneğinin önemli temsilcilerinden Baykan Sezer ile yeni bir anlayış kazanmıştır. Sezer'in `Türk sosyolojisi` olarak nitelendirdiği bu anlayış, özgün bir anlayış olarak değerlendirilmektedir. Bu özgünlük, Sezer'in Doğu-Batı çatışması teorisi ile temellendirilmektedir. Sezer ile birlikte canlılık kazanan bu anlayış, Korkut Tuna'nın çalışmalarının da merkezinde yer almaktadır. Tuna'nın `yeniden sosyoloji` çağrısında görülen bu anlayış, temel ilgi alanları olan şehir ve bilgi sosyolojisine yönelik çalışmalarına da yansımıştır.Bir geleneğin varlığını sürdürebilmesi, kendisini sürekli yenilemesine bağlıdır. Baykan Sezer'e kadar tarihi birikimi referans alan ekol, Sezer ile Doğu-Batı çatışması ile eleştirel bir boyutta kazanmıştır. Sezer ile başlayan bu yeni anlayışın, Korkut Tuna'nın çalışmalarına da yansıdığı görülmektedir. Bu anlamda, şehir teorileri, şehirlerin ortaya çıkış ve yaygınlaşması, küreselleşme söylemi ve şehir arasındaki ilişki, feodal düzen ve şehir olgusu, küresel ve yerel ilişkisi, Batılı bilginin eleştirisi gibi konular Tuna'nın Doğu-Batı çatışması ekseninde ele aldığı konular arasında yer almaktadır. Tuna, İstanbul ekolünün tarihsel ve eleştirel sosyoloji anlayışını sürdürmekle birlikte, ekole yeni bir anlayış da katmıştır. Bu anlayış, tarihsel ve eleştirel özelliğe sahip teorik çalışmalara, toplumun içindeki küçük grupları anlamaya yönelik uygulamalı çalışmaları dâhil ederek varlık bulmaktadır.İstanbul sosyoloji ekolünün Baykan Sezer ile kazandığı bu özellik, Baykan Sezer ile ilgili hazırlanan makale, tez, kitap çalışması gibi pek çok bilimsel çalışmada ortaya konulmuştur. Ekolün önemli bir temsilcisi olarak kabul edilen Korkut Tuna ile ilgili bilimsel çalışmalar ise sınırlı sayıdadır. Bu anlamda, özgün sayılabilecek bu çalışmanın literatürde önemli bir boşluğu da dolduracağı düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Türk Sosyoloji Tarihi, İstanbul Ekolü, Korkut Tuna, Şehir Sosyolojisi, Bilgi Sosyolojisi.

The aim of this study is to deal with the studies and understanding of Korkut Tuna, who is accepted as an important representative of Istanbul sociology school in the direction of the school which has generated a tradition with Turkish Sociology history's adventure. Initially, Turkish sociology sustained its existence in Turkey as an eclectics understanding while it has achieved a new understanding by means of Istanbul sociology school through the understanding of Baykan Sezer, who is one of significant representatives of the school. The understanding that Baykan Sezer characterizes as `Turkish Sociology` is accepted a distinctive sociology understanding in Turkey. The distinctness has been based on the East-West Conflict theory of Sezer. The distinctive sociology understanding which has acquired dynamism with Sezer has played a center role in the studies of Korkut Tuna as well. The understanding that is seen in the citation of Tuna as `re-sociology` has reflected the studies of Tuna which are basic field of interests such as, urban and sociology of knowledge. Sustaining the existence of a tradition depends on its continuously regenerated itself. The school which refers to historical accumulation until Sezer has gained a critical dimension through the east-west conflict theory of Sezer. The understanding that started with Sezer has been seen to reflect to the studies of Korkut Tuna, too. Therefore, it can be seen the topics, such as, the emergence and becoming widespread of cities, relationship between globalization statement and city, feudal system and the fact of city, relationship of global and local, the critics of western knowledge etc. have been dealt with in the center of east-west conflict of Tuna. Tuna has contributed a new understanding to Istanbul school, as well as sustaining its historical and critical sociology understanding. This understanding has come into existence by including applied studies towards understanding small groups of society along with the theoretical studies having historical and critical characteristics. The characteristics that Istanbul school has obtained through Baykan Sezer have been stated through many articles, dissertations, books etc. regarding Baykan Sezer. On the other hand, sociological studies are limited about Korkut Tuna, who has been accepted as an important representative of the school. In this sense, it has been considered that this study will fill a significant deficiency in literature.Key words; Turkish Sociology History, Istanbul School, Korkut Tuna, Sociology of Urban, Sociology of Knowledge