Klasik Türk şiirinde yalnızlık (Yalnızlığa verilen tepkiler ve yalnızlığın yaşanma biçimleri)

Abstract

Yaygın olarak Divan şiiri olarak adlandırılan Klasik Türk şiirinin araştırılması, incelenmesi ve çözümlenmesi henüz tamamlanmış değildir. Divan şiiri araştırmaları maalesef metinlerin hazırlanması ve neşri safhasında tıkanıp kalmaktadır. Bu metinler üzerine yapılan az sayıdaki çalışmalar da daha çok metin merkezli eleştiriler olarak eski şerh geleneğinin devamı niteliğindedir. Osmanlı edebî metinlerinin birbiriyle olan ilişkilerini ve göndermelerini, kelimelerin anlamlarını ve anlam katmanlarını esas alan bu tahlil metodu metni yakın okuma, içerden okuma esasına dayanmaktadır. Divan şiiri üzerine yapılan spesifik ve tematik çalışmalar yok denecek kadar az sayıdadır. Bu şiirin yeni yaklaşımlarla incelenmesi, barındırdığı zengin kültürel malzemenin ortaya çıkmasını sağlayacaktır. Bu yöndeki malzemenin değerlendirilmesi; felsefe, psikoloji, sosyoloji gibi sosyal bilimler alanındaki çalışmalara da zenginlik katacaktır. Dünyada yaygın olan sosyal bilimler alanındaki çalışmalarda edebî metinlerden yararlanma anlayışı, henüz ülkemizde tam anlamıyla benimsenmiş sayılmaz. Çalışmamız, sosyal bilimler alanındaki çalışmalara kaynaklık etme özelliği taşıması yönüyle önem taşımaktadır. Çalışmamızın konusunu oluşturan ` yalnızlık ` duygusu daha çok felsefe ve psikoloji bilim dallarının çalışma alanı içerisinde yer almıştır. Ama, bu duygu çok yoğun bir şekilde şiirde ifadesini bulmuştur. Bu çalışmada `yalnızlık` duygusunun Divan şiirinde algılanma biçimleri incelenerek hem Divan şiirinin yeni bir yaklaşımla incelenmesi hem de Divan şiirindeki zengin kültürel malzemenin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Divan Şiiri, Yalnızlık, Yabancılaşma, Ötekileşme, Gurbet, Garip,Acı, Ayrılık, Mistisizm, Tasavvuf.

The research and study of classical Turkish Poetry - commonly named as Divan poetry - hasn't been completed yet. The study of Divan Poetry unfortunately, is stopped at the phase of preparing the texts and their publication. The studies which are very few, done on these texts are generally text centered and the persistence of old gloss tradition. This analysis method which focuses on the relations and referings between Ottoman Literary texts, word meanings and meaning layers, is based on close reading and inside reading principle. There are almost no specific and thematic studies on Divan Poetry. Studying this poetry with new and recent approaches will reval the rich cultural material it involves. Evaluation of these materials will help and enrich the studies are being done on social sciences like philosophy, sociology and psychology. A common understanding of benefitting from literaray texts for social science studies throughout the World is not accepted in our country. Our study is carrying importance in terms of carrying weight with feature of sourcing social sciences field. The theme of our study – the feeling of lonelıness – mostly takes place in the studies of philosophy and psychology sciences. But this emotion is intensively stated in the poem. Searching the perception of 'loneliness' in Divan poetry in this study it is aimed both to study Divan Poetry with a different approach and to reveal Divan Poetry's rich cultural materials.Key words: Divan Poetry, Loneliness, estrangement, being otherized, sorrow, seperation, mysticism, sufism