Türkiye`nin demokratikleşme süreci ve parlamenter sisteme geçiş

Abstract

Türkiye'nin demokratikleşme süreci Osmanlı Devleti'nde 1718 ile 1808 yılları arasında, (Lale Devri) zihniyetin modernleşmesi ile başlamıştır. Bu değişim süreci 1789-1807 Nizâm-ı Cedid Hareketi ile devam etmiş olup radikal kararlar alınmıştır. İlk ciddi demokratikleşme teşebbüsü ise 1808 yılında Sened-i İttifak'ın imzalanması ile gerçekleşmiştir. Devletin ayanlar ile imzaladığı bu sözleşme, padişahın yetkilerini kısıtlayan ilk belge olma özelliğine sahiptir. Ardından 1839 yılında Tanzimat Fermanı imzalanmıştır. Tanzimat Fermanı ile ilk defa kanun gücünün üstünlüğü kabul edilmiştir. 1856 yılında ise Islahat Fermanı imzalanmış ve azınlıklara büyük ölçüde ayrıcalıklar tanınmıştır. 1876 yılında I. Meşrutiyet, 1908 yılında ise II. Meşrutiyetlerin ilanı ile mutlaki yönetimden meşruti yönetime geçiş sağlamıştır. Meşrutiyet döneminde anayasal düzene resmi geçiş sağlanarak Kanun-i Esasi yürürlüğe girdi. Ayrıca ilk parlamento deneyimi de bu dönemde kazanılmıştır. Halk ilk defa bu dönemde oy kullandı, yönetime katılma imkânı da bularak seçme ve seçilme hakkına sahip oldu. 1923 yılında ise ülkede cumhuriyet ilan edilmiş ve cumhuriyet rejiminin beraberinde getirdiği demokratik inkılap hareketleri ile demokrasinin çağdaş seviyeye evrimi tamamlanmıştır.

The Democratization process of Turkey has begun between 1718 and 1808 (Tulip Era) in the Ottoman Empire with modernization of mentality. The period of change continued with `The New Order` (Nizâm-ı Cedid) movement` between 1789 and 1807 and radical decisions have been made in this period. First serious attempt for democratization came true by signing of `Charter of Alliance` (Sened-i İttifak) in the year of 1808. This charter which signed between the state and landed proprietor in Ottoman Empire is the first document which restricts the authority of the Sultan of Ottoman Empire. Following the Imperial Edict of Gülhane (Tanzimat Fermanı) has signed in 1839. Supremacy of law has been agreed first time with The Imperial Edict of Gülhane. In the year of 1856, `Royal Edict of Reform` (Islahat Fermanı) has signed and major privileges recognized for minorities.With the announcement of `First Constitutionalist period in 1876 and `Second Constitutionalist period in 1908, transition to constitutional administration has begun. During the constitutionalist period, The Ottoman Basic Law (Kanun-i Esasi) has become valid providing official transition to constitutional order. People voted first time in this period, and had the rights to be chosen and chose also with the possibility of taking part of the administration of the government. The Republic has been announced in the country in the year of 1923 and the evolution of democracy to modern standards has been completed with the democratic reform movements accompanied by republic regime.