Eyyüp b.Temime es-Sahtiyani ve hadis ilmindeki yeri

Abstract

İslamın ikinci temel kaynağı olan hadîs ilmi ve konusu Resülullah (s.a.v.)'ın sözleri,fiilleri, takrirleri, yaratılış ve ahlâki sıfatlarıyla alakalı olduğu için ilk asırdan beri üzerindeciddi çalışmalar yapılmıştır.Hadîs râvîlerinin gösterdikleri çaba ve takip ettikleri yöntemi öğrenmek önemarzetmektedir. Sahâbe, Hz. Peygamber (s.av.)'in sünnetini ezberleyerek, anlayarak, lafzınıve manasını – fazla yorum yapmadan – kendilerinden sonra gelen tâbiîn nesline intikalettirmiştir. Tâbiîn nesli de bu mirası kendilerinden sonra gelen nesillere nakletmiş,bunlardan sonrakiler ise bu şekilde devam ettirmiştir.Hedefimiz, sünneti mudafaa hizmetinde bulunan âlimlerin çabalarını ve çalışmametodlarını öğrenmektir. Bu âlimler içerisinde Eyyûb es-Sahtiyâni'nin gösterdiği ilmîgayretler ve metodlar, çalışmamıza bir ışık olması açısından önem arzetmektedir. Bunlarınbaşında, bu ilmin teşekkülü döneminde takip ettiği yollar ve yöntemler gelmektedir. Eyyûbes-Sahtiyânî, isnâdı ilk kullananlardan ve hadîsi rivâyet etmede hassas davranarak bellibazı yollara başvuran âlimlerden biridir. Her önüne gelenden hadîs rivâyet etmediği gibirivâyet ederken de oldukça dikkatli davranmıştır. Kısa isnâdlı rivâyette bulunulmasıprensibi onun ve hocası ibn Sîrîn'in uygulamalarındandır. Hadîs tahammül yollarından olanvasiyyet metodu ise hocası Ebû Kılâbe tarafından kendisine kitaplarını vasiyyet etmesiylebaşlamıştır. Hadîsin ehliyetsiz kimselerin eline geçmemesi için hadîs edâ yöntemlerindesadece sikâ, zâbit olana rivayette bulunması, bid'ât ve hevâ ehline rivayette bulunmamasıgibi uygulamaları da bulunmaktadır. Cerh ve ta'dîlde bulunurken de râvîleri farklıdeğerlendirmelere tabi tutmuştur. Bu değerlendirmelerin başında ta'dîlde bulunduğu şahsınrivâyet sayısı, ilmî derinliği, uslûbu ve takvası gelmektedir. Aynı zamanda kişinintakvâdan uzak olması, her duyduğunu aktarması, günahkâr olması, yalancı ve müfteriolması, kötü sözde bulunması ve rey ehlinden olması gibi durumları ise cerh sebeplerindensaymıştır. Eyyûb, yaşadığı dönemde ilmî bakımdan temâyûz etmiş, hocaları ve akrânlarıtarafından övgüyle anılmıştır.Bu ve buna benzer âlimlerin yöntemlerini öğrenmek, bizleri her çağda daha sağlıklıçalışmalar elde etmemizi sağladığı gibi İslâm dininin ikinci önemli kaynağı olan sünneti,art niyetli fikirlere karşı korumamızı ve bu mirası muhafaza etmedeki yöntemleri öğrenmemizde son derece önem arzetmektedir. Yapılan bu çalışmalar, geçmişte ilmehizmet eden Eyyûb es-Sahtiyânî gibi âlimlerin çalışmalarını, gayretlerini ve sünnete karşıduyarlılıklarını öğrenmeği sağlayacaktır.Anahtar Kelimeler: Eyyûb es-Sahtiyânî, Sünnet, Hadîs, Cerh - Ta'dîl

The second basic source of Islam is the study named Hadith. The words, deeds,doings, chararacteristics and manner of prophet Muhammad (PBUH) are mentioned invery earnest way from the earliest period of his life.Those who were converting and following those Hadith, were very important onesto mention. They were memorizing, awaring and understanding the meaning of each word,without adding anything extra to Sunnah of prophet Muhammad( PBUH) and then theywere converting them to other obeyers. However, those obeyers were converting thatinheritance to the upcoming generation and it continued the same way.Our purpose is to learn about the method of those who were working on the defenceof Sunnah. One of the methods which belongs to Eyyub as-Sakhtiyani, can be a goodexample regarding our subject at the beginning it shows the way and direction to theformation of that knowledge to reach to it. Eyyub is one of those scholars who was verysensitive and he was presenting his work in a clear way. From any aspects he was veycurious about what he was converting or even not converting. The short prencipedimputations belong to him and his teacher Ibn Sirin. He started the book by after therequest of his teacher Ebu Qilaba out the method and way of Hadith Tolerance. Thepermission of converting of Hadith was given to all, but without Bid'at and Heva ones.They were the only who were permitted. Even about Cerh and Ta'dil the convertors havedifferent views. In Ta'dil the things which are important about a person, are the number ofconverted Hadis, the perspective of his knowledge, principles and religious status.Meanwhile, the one who was against religious views, commiter of sin, lier, abuser andinsincere is Jarh Eyyub was motivated in his lifetime by the aspects of knowledge. He wasadmired by his teachers and elder ones. We can learn the most correct basic source ofIslam, named Hadith, from him and such scholars like him. We have to be against thosewho are against those views, and we have to defence our inheritance, and we should giveimportance to those consequences.This study teaches us about the past scholars such as Eyyub as -Sakhtiyani that,how hard he has worked and how responsibilly he has been against Sunnah.Key Words: Eyyub as-Sakhtiyani, Sunnah, Hadith, Jarh- Taadil