Sağlık sektöründe kamu alım ihaleleri ve yabancı menşeli ürün alımının azaltılmasının finansal etkisinin analizi

Abstract

Bu çalışmada sağlık sektöründe kamu alımları ve kamu ihale mevzuatı dikkate alınarak, alım yöntemi ve ürün menşei bakımından incelenmiştir. Yabancı menşeli ürün alımının azaltılmasının finansal etkisinin analizi yapılarak tavsiye ve önerilerde bulunulmuştur. Bu amaçla Sağlık Bakanlığı'nın karar destek sistemlerinden iş zekâsı uygulamasının veri bankalarında belli göstergeler seçilerek veriler elde edilmiştir. Çalışmada üst kurum olarak Sağlık Bakanlığı seçilerek, İstanbul ilinde 2017 yılında yapılan sağlıkta kamu satın alımlarının 01.01.2017 - 18.08.2018 tarihli makbuzlarının Malzeme Kaynak Yönetim Sistemi'ne aktarılan verileri kullanılmıştır. Elde edilen veriler derlenerek Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu veri bankalarında ve Türk Eczacıları Birliği veri bankasında ürün menşei ülke tespit çalışmaları yapılmıştır. Veri bankalarından elde edilen veriler, derlenerek ve istatistiksel yöntemler kullanılarak özetlenmiştir. Araştırma bulguları bize sağlık sektöründe kamu alımlarının büyük çoğunluğunun açık ihale alım usulü ile yapıldığını, bununla birlikte önemli bir kısım alımın doğrudan temin ile yapıldığı göstermiştir. Ayrıca, alımı yapılan ürünlerin çok büyük kısmının yabancı menşeli olduğu tespit edilmiştir. Türkiye menşeli ürün alımının belli oranlarda artırılmasının finansal etkileri gösterilmiştir. Sağlık sektöründe kamu ihalelerinde Türkiye menşeili ürün alımının payının arttırılması ile yıllık bazda 35 milyon ABD doları kadar döviz çıkışının ve dış kaynak ihtiyacımızın azaltılabileceği öngörülmüştür.

In this study, public procurement in the health sector was examined in terms of procurement method and product origin, taking into consideration the public procurement legislation. The financial impact of reducing the purchase of foreign origin products was analyzed and recommendations were made. For this purpose, data from the Ministry of Health's decision support systems were collected by selecting certain indicators from data banks. The data of public procurement vouchers belonging to the Ministry of Health in the province of İstanbul in 2017 which had been inputted on the Material Resource Management System between 01.01.2017 - 8.08.2018 were used in this research. Turkey Pharmaceuticals and Medical Devices Agency data banks and data banks in the Turkish Pharmacists' Association were used to identify the product origins. Data obtained from the data banks were summarized by compiling and utilizing statistical methods. The findings of the study showed that, majority of public procurement in the health sector was purchased through open procurement procedure. Besides, a significant portion of the procurement was made with direct procurement. It was also determined that, most of the purchased products were of foreign origin. Consequently, the financial impact of increasing the share of products of Turkish origin was analyzed. It was estimated that, around 35 million USD foreign exchange outflow and abroad outsourcing could be reduced by increasing the share of domestic products instead of foreign products.