Pilotlar üzerindeki stres faktörleri ve iş performansı arasındaki ilişkiler

Abstract

Hava taşımacılığındaki hızlı gelişim ve yolcular tarafından yaygın olarak tercih edilmesi hususu bu sektörde yer alan insan faktörünü, kazaları en aza indirgemek ve emniyeti sağlamak açısından kritik bir noktaya yerleştirmiştir. Bu çalışma, pilotların stres seviyelerinin ölçülmesi ve performanslarına etki eden risk etmenlerinin belirlenmesini amaç edinmiştir. Bu bağlamda pilotlara cinsiyet, yaş, uçuş tecrübesi gibi demografik özelliklerini ve içinde bulundukları çevresel faktörleri de sorgulayan 74 soruluk `Örgütsel Stres Anketi- Doetinchem` Vos-D anketi yapılmıştır. Pilotların stres düzeyleri; aşırı iş yükü, görev belirsizliği, sorumluluk, görev çatışması, işyerinden ayrılamama, işin gerekliliğine inanmada eksiklik, gelecek belirsizliği, iş doyumunda eksiklik, iş konusunda kaygılanma, psikolojik yakınmalar, ilaç kullanımı, şef ve iş arkadaşlarından görülen destek eksikliği gibi 13 adet stres faktörü ile ölçümlenerek değerlendirilmiştir. Bu araştırma ana merkezi İstanbul' da olan ulusal bir havayolu işletmesinde çalışan 101 pilotun ankete katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde istatistikler, ortalamalar ve frekanslar, açıklayıcı faktör analizi (AFA), doğrulayıcı faktör analizi (DFA), güvenilirlik analizi, korelasyon analizi ve regresyon analizleri kullanılmıştır. Elde edilen istatistiki analizlere göre sekiz farklı stres faktörü hipotezleri ve pilotların performansları arasında anlamlı ilişkiler olduğu saptanmıştır. Pilotların iş performansına etki eden faktörlerin; aşırı iş yükü, görev belirsizliği, görev çatışması, şef ve iş arkadaşı destek eksiklikleri, iş doyumunda eksiklik, iş konusunda kaygılanma ve psikolojik yakınmalar olduğu tespit edilmiştir.

According to the developments in the aviation sector and due to widespread preference of the air transport by passengers, the human factor has gained a critical role point in terms of minimizing accidents in the sector and ensuring safety. This study aims to measure the stress levels of the pilots and to determine the risk factors affecting their performance. In this context, Organizational Stress Questionnaire-Doetinchem, Vos-D questionnaire was used to investigate the demographic characteristics of the pilots such as gender, age, flight experience and their environmental factors. Pilots stress levels were evaluated in terms of 13 different stress factors, such as, excessive workload, task uncertainty, responsibility, conflict of duties, inability to leave the workplace, lack of belief in the necessity of the job, uncertainty in the future, uncertainty in the job, lack of job satisfaction, psychological complaints, drug use, lack of support from the chef and colleagues. The research was conducted with the participation of 101 pilots in a national airline company in Istanbul. Descriptive statistics and frequencies (demographic data), explanatory factor analysis, confirmatory factor analysis, reliability analysis, correlation analysis and regression analysis were used to analyze the data. According to the statistical analysis, it was found that there were significant correlations between the eight different stress factor hypotheses and the performance of the pilots. Factors affecting the work performance of pilots; excessive workload, task uncertainty, task conflict, lack of support from the chef and colleague, lack of job satisfaction, concerns about work and psychological complaints.