Endüstriyel yapıların yeniden işlevlendirilme tasarım kriterleri ve İstanbul örneği

Abstract

Yapılar insanların kullanımları için yapılmışlardır. Kullanılmayan yapılar var oluş nedenini yitirmişlerdir. Bu nedenle kullanılmayarak terk edilen yapılar zaman içerisinde harap olma tehlikesi altındadırlar. Teknolojik, sosyal ve kültürel bir takım gelişmelerin getirdiği değişimlerin sonucunda güncelleştirme yapılmadığı takdirde, bu değişimlere ayak uyduramayan standart altı kalan yapılar yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadırlar. Toplumsal bellekte yer etmiş, kültürel kimliğin, mirasın oluşmasında ve sürekliliğinde, kültürel-tarihi değer taşıyan yapılar yaşanan değişimler sonucunda bu yeni kültürel kimliğe adapte olabilmek için dönüşüm geçirmek zorunda kalmaktadırlar. Bu dönüşümde ise kültürel değerlerin korunarak yeniden hayata kazandırılmasında, yeniden işlevlendirme sürecine toplumsal değeri dolayısı ile gereken önem verilmelidir.Bir dönemin yaşantısının ve üretim sürecinin fiziksel mekana yansıması olan endüstriyel yapılar, taşıdıkları teknik bilgi, yapıldıkları döneme ait sosyal, kültürel ve mimari özellikleri dolayısıyla endüstriyel miras olarak adlandırılmaktadırlar. Endüstriyel miras ait yapılar, işlev yitirme süreçlerinin ardından hızla yok olmaya başlamış ve sahip oldukları değerleri kaybetme riski altında kalmışlardır. Bu bağlamda, endüstriyel yapı ve alanlarının yeniden değerlendirilmesi ihtiyacı ve aciliyeti açıktır. Ülkemizde Osmanlı Döneminde yapılmış endüstriyel miras kapsamında bulunan 256 adet endüstri yapısından sadece 43 adeti günümüze ulaşabilmiştir. Bunların büyük bir çoğunluğunun İstanbul'da bulunması bağlamında inceleme alanı olarak İstanbul seçilmiştir.Endüstriyel miras yapıların yeniden işlevlendirilmesi sürecinin araştırma konusu olarak seçilmesinde önemli noktalardan biri dönüşüm kriterlerinin tespit edilmesi gerekliliği olmuştur. Bu doğrultuda yeniden işlevlendirilen endüstriyel miraslarımız için bazı değerlendirme kriterleri belirlenmiştir. Tez kapsamında İstanbul?da yeniden işlevlendirilmiş korunmaya değer endüstri yapıları örneği olarak Tuz Ambarı ve Bakırköy İspirtohane ve Kültür Merkezi seçilmiş ve belirlenen tasarım kriterleri bağlamında değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Yeniden İşlevlendirme,Endüstriyel Miras, Tasarım Kriterleri, İstanbul'daki Endüstriyel Miras

Buildings have been made for humans needs. Buildings which are not used anymore have been lost their existence. This is why abandoned buildings are in danger of dilapidation.If we didn't update buildings, as a result of technological, social and cultural developments, buildings which are sub-standart are in danger of extinction. Buildings which have cultural memory that are cultural identity and continuity of the heritage, have to have some changes to adopt the new identity. During these changes, by protecting the cultural values of this transformation, importance should be given according to social value of the re-functioning process. Industrial buildings which are the reflection of peoples life style and the processing of production, are named of industrial herritage. Industrial herritage are important because of having technical information, social, cultural and architctural characterictics. After losing of functioning, buildings have been started to vanish and they are effected by loosing their values. This is obvious that, in this situation, industrial buildings and industrial spaces are need to be re-considerated.In our country there are only 43 out of 256 industrial herritage buildings left from Ottoman Empire era. Because of the vast majority of the buildings are in İstanbul, the anlysis city has been chosen as İstanbul.one of the main point for choosing research topic as re-useing process of industrial heritage buildings is needing of detectioning the transformation criterias. In this aim, some of the evaluation criterias are identified for re-using industrial herritage building. In this research Kasımpaşa Tuz Ambarı and Bakırköy İspirtohane ve Kültür Merkezi which are located in İstanbul, has been handled from the samples within the scope of the industrial herritage, and the detailed information has been given about the design criterias after reusing of the building.Key Words: Re-Use, Re-Functioning, Industrial Herritage, Design Criteria, Industrial Heritage in Istanbul