Sürdürülebilir bir hastane modeli için iç mekan tasarım kriterleri

Abstract

Ülkemizde sağlık sektörü binalarının çevresel etkisine ilişkin bir rapor ya da açıklanmış bir veri bulunmamaktadır. Hasta sağlığı ve güvenliği bu güne kadar sağlık sektörünün tek araştırma ve uygulama alanı olmuştur. Sağlık sektörünün sürdürülebilir hastane konusunda verdiği tepki bir kaç tane özel hastanenin popülerleşen 'sürdürülebilir mimari' uygulamalarının sonucu olarak inşa ettikleri binaları 'Leed Sertifikalı' olarak hayata geçirmeleri olmuştur. ABD Çevre Koruma Vakfı verilerine göre sağlık yapıları, gıda sektöründen sonra ikinci en yüksek enerji yoğun ticari bina tipidir. Hastane yapıları normal binalara göre iki kat enerji tüketirken, bina kaynaklı karbon salınımın yaklaşık yüzde 30'unu oluşturmaktadır. Ayrıca 7 gün 24 saat faaliyet halinde olan bu binalar insan dolaşımının yoğunluğu nedeni ile kullanıcı sağlığı, gereksinimi, konforu gibi konuların hassasiyeti sonucu, sağlık sektöründe yeni hastane planlaması ve kriterlerini gündeme taşımıştır. Bugün sürdürülebilir, ekolojik, yeşil, çevre dostu gibi pek çok isim altında karşılaştığımız doğayla uyumlu yapılar; yapının arazi seçiminden başlayarak yaşam döngüsü çevresinde değerlendirildiği, bütüncül bir sosyal ve çevresel sorumluluk anlayışıyla tasarlandığı, iklim verileri ve o bölgenin koşullarına uygun, ihtiyacı kadar tüketen, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmiş, doğal ve atık üretmeyen malzemelerin kullanıldığı, işbirliğini teşvik eden, ekosistemlere duyarlı yapılar olarak tarif edilebilir. Oldukça hassas bir konu olan kompleks bina tasarımı ve uygulanması, yanlış politikalar sonucu, insan konforu ve bina enerji etkinliği dikkate alınmadan tasarlanmaktadır. Bunun sonucu olarak da, mekânsal olarak yetersiz ve niteliksiz, kasvetli çalışma ortamlarının yanı sıra kullanıcı psikolojisini de olumsuz etkileyen hastane yapıları ortaya çıkmaktadır.Çalışmada, enerji etkinliği ve kullanıcı (hasta, çalışan, ziyaretçi) gereksinimi ve konforu sağlanmış iç mekanlardan oluşan bir hastane modeli için sürdürülebilir iç mekan tasarım kriterleri saptanmış ve ölçülebilen bir değer haline getirilmiştir. Sürdürülebilir bina, sürdürülebilir mimarlık alanına bütüncül bir yaklaşım, aynı zaman da sürdürülebilir iç mimarlık alanını da kapsayan bir çalışma ortaya konulmuştur. İnsanın fiziksel ve psikolojik gereksinim ve konforunu etkileyen unsurlar yapının dış mekânları kadar iç mekâna ait elemanları ile de ilintilidir. Hastane yapıları iç mekanlarının kullanıcı gereksinimlerini gösteren bir ihtiyaç programının belirlenmesi, hastane binasının konumlandığı bölgenin fiziksel ve sosyal verilerinin analizi, iç mekân konforunu sağlayan ve sürdürülebilir tasarım kriterlerini kapsayan bir şablon hazırlanması, oluşturulan şablona göre Türkiye'den ve dünyadan seçilmiş hastane örnekleri üzerinden yeterliliklerini analiz edilmesi, tezin kavramsal izlediği yolu göstermektedir.Sonuç olarak amaç; kullanıcı gereksinim ve konforu bağlamında, sürdürülebilir bir hastane modeli için tasarım kriterleri demeti oluşturmak ve geleceğin hastaneleri için sürdürülebilir iç mekan tasarım kararları ile tasarımcılara eko-tasarım rehberi sunmaktır. Anahtar kelimeler: Çevre Dostu, sürdürülebilir hastane, ekolojik tasarım, , ekolojik iç mimarlık, yeşil iç mimarlık.

In our country, there is no report or described data related on the environmental impact of building health sector. Until today, patient health and safety has been one of research and applications field in the health sector. The response of the health sector for sustainable hospital, as a result of a few private hospitals popularization of construct building 'Sustainable Architecture' applications put into effect of 'LEED Certified'. According to US Environmental Protection Agency (EPA), health structures are the second highest energy consuming building type after food sector. Hospital buildings consume more then double energy compared to ordinary buildings, it generates approximately 30% carbon emissions sourced from the building. As a result of intense human circulation such as sensitivity of user's health, requirement and comfort issues increased, the new hospital planning and criteria have been moved to the agenda. Todays sustainable, ecological, green and eco-friendly constructions have been popular. These terms influence buildings in various ways, which are evaluating the land through the life cycle of structures, designing in a holistic social and environmentally perception, suit into climatic conditions, consuming up to needs, tending to use sustainable energy resources, using non-waste material, fostering collaboration and sensitive for eco-system.Complex building design and implementation are extremely sensitive process. As a result of the wrong policies, human comfort and energy efficiency of buildings are ignored. Therefore, insufficient and unqualified working spaces have been showed up and, these spaces influence physiology of users adequately.In the research, sustainable indoor criteria's have been determined and become measurable values in order to create a hospital model that includes energy efficiency and user friendly indoors. Sustainable buildings brings integrative approach in sustainable architecture as well as interior design. Human physical and physiological elements, which affect the needs and comfort of human, are related to outdoor of buildings as well as indoor of structure. To determine a schedule that shows the requirements of indoor in hospitals, analyzing physical and social data of region of hospital, creating a template that consist of indoors comfort and sustainable design criteria's, comparing the template with examples in Turkey and other countries by analyzing qualification demonstrate the medium of thesis conceptually.In conclusion, the goal of thesis provide eco design guidance, which meet user needs and comfort and sustainable hospital model. As well as determining the design criteria's and sustainable interior designs for new hospitals of future are the another main goals of the thesis.Key words: Eco-friendly, sustainable hospital, eco-design, ecological interior design.