القيم الجمالية في الموشحات الأندلسية

Abstract

Duygu ve düşüncelerin estetik bir şekilde ifade edilmesinden ibaret olan edebiyatın en önemli kollarından biri şiirdir. Endülüste ortaya çıkan ve özel bir vezinle kurulmuş biçimli bir söylem olan muvaşşahât, kendine özgü tarz ve terminoloji geliştirmiş ve yerel unsurlarla bezenerek şiirde yeni bir çığır açmıştır. Sözlü süsleme sanatında zirve olan muvaşşahât türü şiirler, Arap edebiyatı açısından değerli bir sanattır. Bu önemine binaen çalışmamızda söz konusu sanat dalı incelenmiş, ortaya çıkış tarihi ve nedenlerinin yanı sıra çeşitleri, örnekleri ve genel şiir sanatı içerisindeki yeri ortaya konmuştur. Çalışmada muvaşşahâtın etraflıca incelenmesi ve barındırdığı estetik üslupların ortaya konması da amaçlanmıştır. Bu bağlamda farklı yaklaşımlara uygun ve göreceli olan estetik ifadenin yolları, çeşitleri ve kıstasları irdelenmiştir.Çalışma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında 'estetik᾽ ve 'değer᾽ kavramlarının tanımı ve edebiyatçıların her iki kavrama yaklaşımları ele alınmıştır. Ayrıca muvaşşah şiirin doğuşu, tanımı, kısımları, vezinleri, özgün yönleri, amaçları ve temaları işlenmiştir.Birinci bölümde vezin, bahir, kâfiye, cinâs ve tekrar gibi şiirin sözlü estetik boyutuna dair kavramlar tanımlanmış ve örnekler ışığında sunulmuştur. İkinci bölümde de takdim ve tahir, inşa ve ihbar gibi şiirde cümledeki öğelerin dizimi ve üslubun seçimyle elde edilen estetik boyuta işaret edilmiştir. Üçüncü bölümde ise tabiat tasviri, kişileştirme ve benzetme gibi edebî sanatlarla yapılan betimlemelerle elde edilen estetik ifade şekilleri, muvaşşâhalar ışığında aktarılmıştır.Çalışma neticesinde elde edilen bulgular sonuç kısmında maddeler halinde verilmiştir.Anahtar kelimeler: Muvaşşaha, Tevşîh, Endülüs, Vezin, Estetik ifade, Arap şiiri

One of the most significant branches of literature that entails expression of emotions and thoughts aesthetically is poetry. Muwasshahat, a discourse that emerged in Andalucía and formed with a special prosody, created a new epoch in poetry by developing its specific style and terminology decorated with local elements. The Muwasshahat poems, which are the zenith of the art of rhetoric, are a valuable part of the Arabic literature. In the present study, this style of art was scrutinized due to its significance and its foundations, factors for its emergence as well as its styles, examples and its significance in the general art of poetry were addressed. The aim of the present study was also to examine Muwasshahat comprehensively and present its aesthetic styles. In this context, the methods, types and criteria of the aesthetic expressions that are appropriate nd relative to different approaches were investigated.The study includes one introduction and three other sections. In the introduction, the definition of the concepts of 'aesthetics' and 'value' and the approaches of the men of letters to both concepts were addressed. Furthermore, the birth, description, categories, prosody, original aspects, objectives and themes of the Muwasshahat poetry were studied. In the first section, concepts about oral aesthetic dimensions of the poetry such as prosody, prosody groups, rhyme, paranomasia and repetition were defined and presented with examples. In the second section, the order of sentence elements such as transposition, structure and enunciation and the aesthetic dimension obtained by the selection of style in poetry were addressed. In the third chsectionapter, the forms of aesthetic expressions obtained with literary arts such as portrayal of the nature, personalization and metaphors were cited with Muwasshahat examples.Study findings were stipulated in the conclusion section.Keywords: Muwasshahat, Acrostics, Andalucía, Prosody, Aesthetical Expression, Arabic poetry.