Fıkıh usulü açısından beyan `İslam Hukuk metodolijisine göre hukuki nassların açıklanması`

Abstract

Bu tez, hukukun ve onun göstergeleri olan hukuk kurallarının en önemli unsuru olan emrin (pozitif ve negatif versiyonuyla/emir ve nehiy) yorumunu konu edinmektedir. Tez, klasik fıkıh usulünde emrin yorumlanış biçimini incelemek ve modern hukukla mukayesesini yapmakla sınırlıdır. Tez, bir giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Girişte, tezin önemi ve amacı anlatılmış, planı ve yöntemi izah edilerek kaynaklar tanıtılmaya çalışılmıştır. Birinci bölümde, kavram tahlili yapılmış, bu bağlamda emir ve nehyin tanımlan yapılarak, emir ve nehiyle ilişkili görülen kavramlar tanıtılmaya çalışılmıştır. Ayrıca emrin tanımında öne çıkan mesele olarak emirde irade problemi incelenmiş ve bir sonuca ulaşılmıştır. İkinci bölümde, İslam hukukunun temel iki kaynağını Kur' ân ve Sünnette yer alan emirlerin yorumunda önemli yer işgal eden emir sigasının mucebi (gereği, delalet ettiği anlam) konusu incelenmiş, emrin tekrara ve fevriyete delaleti ile, emir hüsün-kubuh ilişkisi, emir hüküm ilişkisi, negatif emir (nehiy) fesat ilişkisi gibi meseleler ve emrin muhatapları ve edası konulan işlenmiştir. Üçüncü bölümde, emrin yorumunun hukuki etkileri seçili birkaç örnekle izah edilmiş ve emrin modern hukuktaki `emir` kavramıyla mukayesesi yapılarak, İslam hukuku açısından, modern hukukta olduğu gibi hukuk kurallarının emredici-yedek şeklinde ayırmanın mümkün olup olmadığı araştırılmıştır. Bu ayrım, hukuk kurallarının bağlayıcılığı, isimli-isimsiz akitler ve akit hürriyeti konularında temel hareket notasıdır. Sonuç kısmı, tezde tespit edilen bulgular ve sonuçlan içermektedir. Burada yer alan en önemli sonuçlardan birisi, modern hukukta var olan emredici-yedek ayrımının İslam hukuku açısından da mümkün olduğudur.

This Thesis aimed to describe the interpretation of command (positive and negative versions) that it is the mare important item of the law rules. It is limited to investigate the interpretation of command in classic methodology of Islamic law, and to compare with modern law. This Tesis is composed of introduction, three chapters and result. It is explained the important, aim, plan and method of thesis in the introduction. And it is telled its sources In the first chapter the command and prohibition and some concepts concerning them are tried to be defined. Also it is analised the problem of will (irada) in the command and answered it. In the second chapter it is studied the validity claim/consequence (mujab) of imperative form that is important in the interpretation of command. Also, it is investigated the signification of imperative form to repetition (takrar) and immediate (fawr) and is studied the relation between the goodness and badness, the command and judgement, negative command and incorrectness (invalidate). In the third chapter, it is explained the pratical results of interpretation of command with examples that are selected. And it is compered with the concept of command in the modern law. Also, it is investigated the possibility of discrimination betwen the imperative rules and substitute rules in Islamic law as modern law. In the literatural Works that we investigated, we found out that there is a blank in this subject. Whereas, this subject is important in contract law in the modern law. This discrimination is a substant point in the many aspects of law. The result of thesis consists of the findings and results that we found out in our investigations. The one of the best important betwen them is the possiblity of discrimination betwen the imperative rule and substitute rule in Islamic law.