1950-1980 çağdaş Türk resminde natürmort

Abstract

107 ÖZET Çağdaş resim sanatımız, ulusal gelenekler bakımından çok dar ve sınırlı kaynaklardan da faydalanarak, Batı değerlerinin benimsenmeye çalışıldığı bir batılılaşma sürecine girmiş ve Cumhuriyet Türkiye'si ile çağdaşlaşma yeni bir kimlik arayışı içinde olmuştur. Resim sanatımız, asker ressamlarımızdan sonra, 1914 kuşağı ile başlayan grup hareketlerine sahne olmuş ve ressamlarımızın gruplar içinde varlık gösterme çabalan 1950'li yıllara kadar sürmüştür. 1950'li yıllar sanatçılarımız bireysel çabaları ve özgün anlayışları ile mücadele ettiği yılların başlangıcıdır. 1950-1980 Çağdaş Türk Resminde Natürmort Temalar konulu araştırmamda resim sanatımızın bu genel seyri içinde natürmort çalışmaların önemi sanatsal evrimi ve sanatçıların anlayışlarının ortaya konması amaçlanmıştır. Natürmortta içerik sorunu, gündelik yaşamın toplum kesitlerinde bulduğu beğeni ve ilgiyle de ölçülebilir elbet, ama bu oldukça sıradan bir kriter saptaması olur. Natürmortlar uygar, zengin bir yaşam biçimi ya da buna duyulan özlemin simgeleri olarak tarihsel süreç içinde ilgi alanı olmayı sürdürmüştür. Ancak günümüzün çağdaş sanat anlayışı sanata yabancı nedenlerden ötürü oluşan bu yaklaşımdan uzaktır. Diğer temalar için geçerli olan geleneksel şema tasarımı ve özgün yerel yorum, natürmort temaları içinde geçerlidir. Bir çok sanatçımızın, özellikle vazo ve çiçek kompozisyonlarında ilgi çekici bir dizi oluşturdukları ve bunlarda geleneksel duyuşu yansıttıkları göze çarpar. Resim sanatımızı yeni gelişim aşamalarına ulaştırma yönünden cansız nesneleri, bir araştırı hedefi haline getirdikleri fark edilir. Tezimizi sınırlayan zaman diliminin dışında kalmasına rağmen günümüze uzanan zaman içinde, hatta yeni eğilimler arasında bile natürmort temaların özgün resimsel anlayışı ifade etmekte, ilgi alanı olmaya devam ettiği söylenebilir.

108 THE NATURE MORTE THEMES IN CONTEMPORARY TURKISH PAINTINGS BETWEEN 1950 AND 1980 SUMMARY The purpose of this study is to explore, as the title suggest, the nature morte themes and their historical evolution as an artistic form of expression in contemporary Turkish paintings between 1950 and 1980. The history of contemporary Turkish paintings is a reflection of Turkish modernization process. Stressing on western values, contemporary Turkish paintings used national and traditional symbols and values only on a limited scale. In the history and the evolution of Turkish paintings, the period starting with 1914's generation lasting to 1950's is known as a period of group work during which painters developed and showed their individual artistic forms within the groups. From 1950 onwards Turkish painters have adapted and used more independent, more individual more original artistic forms of expressions, such as nature morte themes. The issue of contents in nature morte paintings can be measured with a degree of popular approval and support received in everyday life, but this will be an ordinary criteria. Nature mortes have been subjects of interests as a symbols of desire for modern, civilized and rich life. But the themes in contemporary art are quite far from the approach that has been developed out of non-artistic reasons. Traditional imagination and original local interpretations, which are valued in other themes, are also valued in nature morte themes. Many Turkish painters have painted series of vase and flower compositions reflecting traditional taste of artistic expressions. Although it is out side the period of our study, it should be noted that even in more recent times the nature morte themes still continue to be important and original form of artistic expressions in Turkish paintings.