İlköğretim yöneticilerinin çağdaş liderlik eğilimleri

Abstract

140 ÖZET Toplum yaşamın getirdiği ve dayattığı olgulardan biride işbölümüdür. İş bölümünün istenilen, beklenilen ve gerekli görülen etkinliği sağlaması, insan unsurunun iyi yetişmiş ve örgütlenmiş olması gerekir. Yetiştirme, eğitim olgusunu gerektirirken; örgütleme ve yönlendirme ise, doğru bir yönetim ve liderliğe ihtiyaç duyar. Buradan hareketle eğitimin amaçlarının gerçekleştirilmesi için insan unsurunun niteliğinin yanı sıra, bu insan niteliğini örgütleyecek, yönlendirecek ve eğitimin diğer boyutları ile eşgüdüm içinde çalıştıracak liderlere gereksinim duyulduğu söylenebilir. Çağdaş eğitim paradigması gereğince ilköğretim yöneticilerinin çağdaş liderlik eğilimlerinin açığa kavuşturulması gereği, bu araştırmaya problem durumu olarak seçilmiştir. İfade edilen problemin çalışılmasına dönük bu araştırma, Van ili merkez ilköğretim yöneticilerinin çağdaş liderlik davranışlarına ilişkin öğretmen ve yöneticilerinin tutumlarını ölçmeyi amaçlamaktadır. Bu araştırmayla, ilköğretim öğrencilerinin geliştirmeleri gereken liderlik davranışları belirlenmiştir. Böylece, ilköğretim yöneticilerinin liderlik rolünü daha etkili gerçekleştirmelerine yönelik bilgiye ulaşılmıştır. Yukarıda ifade edilen bu iki önemin yanı sıra; araştırma ortaya koyduğu verilerle bu alanda yapılan araştırmalara da kaynaklık edecektir. Araştırmada literatür tarama, betimleme ve anket yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmanın evreni, 2001-2002 eğitim öğretim yılında Van ili merkezinde bulunan ilköğretim okullarında çalışan öğretmen ve yöneticilerdir. Araştırmanın örneklemi ise, Van ili merkez ilköğretim okullarında görevli öğretmen ve yöneticilerden random yoluyla seçilen 46 yönetici ve 254 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada, istatistiksel teknik olarak aritmetik ortalama `t` testi, tek yönlü varyan's analizi `f ve `p` anlamlılık testi kullanılmıştır. Araştırma, Giriş, Kuramsal Temel, Yöntem, Bulgular ve Yorum ile Özet, Sonuç ve Öneriler başlıklarım taşıyan beş bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, araştırmanın amacı, önemi, varsayımları ve denenceleri ile araştırmada kullanılan kavramların tanımları yer almaktadır. İkinci bölümde, araştırmanın kuramsal temeli yer/4/ t i almaktadır. Kuramsal emel, yönetim ve liderlik kavramlarının açılımı ile, liderlik kuramlarına ilişkin bilgileri kapsamaktadır. `Yöntem` başlığını taşıyan üçüncü bölüm ise, araştırmanın modeli, evren ve örneklemi ile verilerin toplanması, yorumlanması ve çözümlenmesine dönük bilgiler verilmiştir. Dördüncü bölümde, araştırmanın sonucunda elde edilen bulgular ve bu bulguların yorumlarına yer verilmiştir. Son bölümde ise, araştırmanın özetine ve sonucuna yer verilerek, araştırmada ulaşılan sonuçlara dayanılarak öneriler sunulmuştur. 5.2. SONUÇLAR Araştırmanın bu kısmında, örnekleme alınan ilköğretim okul yönetici ve öğretmenlerinden elde edilen bulgular doğrultusunda ulaşılan sonuçlar verilmektedir. Kültürel liderlik boyutunda; y 1. İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerin kültürel liderlik boyutunda ¥ cinsiyet değişkenine bağlı olarak istatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunmamıştır. 2. Öğretmen ve yöneticilerin algıları arasında yaş değişkeni ile kültürel liderlik arasında anlamlı bir fark görülmüştür. 21-30 yaş grubu ile 41-50 yaş grubu arasında anlamlı bir farklılık görülmüştür. 3. Statü değişkenine bağlı olarak öğretmen ve yönetici algıları arasında istatistiksel açıdan yüksek düzeyde bir anlamlılık görülmüştür. ( P=0,000 ) Okul yöneticileri kendilerini kültürel liderlik davranışı sergilemede ` Çoğu zaman` seçeneğine katılırken öğretmenler `Bazen` ve `Nadiren` seçeneğine katılmışlardır. 4. Öğrenim durumu değişkenine bağlı olarak istatistiksel açıdan yüksek düzeyde anlamlılık tespit edilmiştir. Eğitim fakültesi mezunları E.Y.O. ve Eğitim enstitüsü mezunları arasında anlamlı bir faklılık görülmektedir.

152 ABSTRACT In accordance with contemporary education paradigm the necessity to find out the modern leadership tendencies of primary education managers is chosen as problem's situation for the research. This investigation which is concerned with the analysis of the problem as described is aimed to survey the attitudes of the teachers and achool managers who are related to the modern leadership attitude common in the managers of the primary schools in Van city. Leadership attitudes that the primary aducation managers should devolop are determined by this investigation. Thus, the information that is devoted to the more effective performance of the role played by the these managers is attained. Besides, these two important topics stated above, this investigation will be areference for further investigations to be conducted in the fature. In this study, scanning literature, description and opininon pools were used. The universe of our investigation were teachers and managers in the primary schools who worked in the auricular year of 2001-2002 in Van city. This examplification of our investigation was composed of 46 managers and 254 teachers who were chosen randomly from the who staff in Van. In this investigation, as statistical technigue, arithmetic average, T test, one way variance Analysis, F and P meaningfiilness Tests were used. The investigation was composed of five sections which are titled as introduction, Theoretical Basis, Mehod, Findings, Interpretation, Abstract, Result and Recommendations. The aim and importance of this study together with hypotheses and tests, definitions of the concepts used in the study are clearly stated in Introduction. The second section includes the theoretical basis of the study, the meanings of the concepts of Management and leadership and the information related to the leadership theory. The third section named as Method covers the information aimed at the model used in the study, universe examplification, collection, interpretation and solution of the data. The fourth section includes the findings and the interpretatios obtained as a result of the study. In the last section the abstract and result of the study and recommendations are included.