1946-1960 yılları arasında Diyarbakır`daki siyasi faaliyetler

Abstract

Türkiye'de Osmanlı'nın son dönemlerinden itibaren başlayan batılılaşma ve demokratikleşme çabaları, imparatorluğun son bulup yeni bir devletin kurulmasına dek devam etmiştir. Yeni devletin cumhuriyeti ilan etmesiyle birlikte, 1923'ten 1946'ya kadar olan dönemde iki kez çok partili sisteme geçiş denemesi yapılmış; fakat bu iki denemede de bazı sebeplerden dolayı başarısız olunmuştur. II. Dünya Savaşı sonrasında, sosyo-ekonomik bunalımlardan çıkma çabası ile Sovyet Rusya tehdidinden kaçıp demokrasi yanlısı Batılı yönetimlerin yanında yer alma gerekliliği, zorunlu bir şekilde çok partili sisteme geçilmesini sağlamıştır.DP tecrübesi ile 1946 yılında başlayan çok partili hayat, tez boyunca Diyarbakır özelinde incelenmiş ve bu sürecin Diyarbakır'da yarattığı siyasi-toplumsal olaylar ele alınmıştır. DP'nin iktidarda bulunduğu 10 yıllık süreçte, Diyarbakır halkının DP'ye teveccüh ettiğini görmekle beraber; tezimizde bu teveccühün temel sebebinin CHP'nin tek parti dönemindeki kötü uygulamaları ile DP'nin bölgeyi sosyolojik olarak iyi analiz etmesinden kaynaklandığını göreceğiz.Diyarbakır'da DP, CHP ve diğer partiler arasında yaşanan siyasi çekişme ve hizipleşmelerin, en fazla sirayet ettiği alan olan gazete ve gazeteciler de, bu hizipleşmelere ciddi anlamda katkı sunmuş ve dahil olmuşlardır. Gazete ve Gazeteciler arasındaki parti fanatizminin de anlatıldığı tez de şehirdeki basın hayatını da siyasete etkileri bakımından incelenmiştir.

In Turkey, Starting from the last periods of the Ottoman Westernization and democratization efforts continued until to the establishment of a new State. With foundation of new Republic from 1923 until 1946 it was attempted twice to switch system to multiparty, but both of these attemption failed because of some reasons. Afterwards of World War II, with an ongoing socio-economic affect, escaping from threat coming from Soviet Russia and the necessity of being with Western Governments, the multi-party system was accepted.Multi-party life that started in 1946 with the experience of Democrat Party(DP) studied in this thesis especially around Diyarbakir district and the effect of this duration on Diyarbakır?s socio- political events is studied on in this thesis. During 10-year period of DP we saw turning of people of Diyarbakır toward DP. However,in this thesis I am trying to prove that the reasons of this turning toward of DP are bad practices of Republician People Party(CHP) during one party system and DP?s sociological and good analysis of region.The political disputes and the cliques between DP, CHP and other parties in Diyarbakır were too much at this time; and the newspaper and journalists also included seriously in these disputes and cliques.