Türk halk hikâyelerinde arketipsel sembolizm

Abstract

Arketipsel Sembolizm, İsviçreli Psikiyatr Carl Gustav Jung'un ortaya koyduğu bir kavramdır. Jung tüm insanlarda ortak (kolektif) bir bilinçdışının var olduğunu belirtmiş ve buna arketip adını vermiştir. Arketipsel sembolizm özellikle sanatsal ürünlere uygulanmakta ve ortaya bir takım sonuçlar çıkmaktadır. Bu sanatsal ürünlerden biri de halk hikâyeleridir. Halk hikâyeleri yüzyıllar boyunca çeşitli farklılaşmalara da uğrayarak günümüze ulaşmış ve bize tarihimizi, benliğimizi, kültürümüzü yansıtmıştır. Bazen aşk bazen de kahramanlık konularında oluşmuş halk hikâyelerimiz yüzyıllarca, gerek âşıklar tarafından gerekse insanların bir arada bulunup sohbet ettiği zamanlarda anlatılmıştır. Bu çalışmada; Anadolu'nun birçok yöresinde dilden dile dolaşan ve nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar ulaşan Tahir ile Zühre, Âşık Garip, Kirmanşah, Âsuman ile Zeycân, Ferhat ile Şirin, Ercişli Emrah ile Selvi Han ve tarafımızdan derlenmiş olan Hasan ile Gülcan hikâyeleri arketipsel sembolizm bağlamında incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Arketip, Jung, Bilinç, BilinçdıĢı, Halk Hikâyeleri

Archetypal symbolism is a concept that Swiss Psiychiatrist Carl Gustav Jung put forth. Jung has stated that a common consciousness exists in all human beings and he gives archetype affinity to it. Archetypal symbolism is applied to artistic products in particular and some result is beging relcased. One of these artistic products is the public stories. For hundred of years, people have come to our daily lives in a variety of ways and have given us our history, our self, our culture. Sometimes stories of love and occasional stories of our heroes are told by the centuries and the intellectuals as well as when the people are together and chatting. In this work we will examine the folk stories, which in many parts of Anatolia and around the genre is transforred from generations to generations reach up to you such as Tahir and Zühre, Âşık Garip, Kirmanşah, Âsuman and Zeycan, Ferhat and Şirin, Emrah who was from Erciş and Selvi Han and we have compiled the story that Hasan and Gülcan, in the contect of archetypal symbolism.Key Words: Archetype, Jung, Consciousness, Unconscious, Public Stories