Murad Buhari`nin hayatı eserleri ve tasavvufi görüşleri

Abstract

Nakşibendi Tarîkâtının İmâm-ı Rabbânî'den Şemseddin Mazhar'a kadar olan silsilesine Nakşibendiyye-i Müceddidiye denilmiştir. Murâd Buhârî, Nakşibendi Tarîkâtı Müceddidiye kolunun Anadolu'da ve İstanbul'daki ilk temsilcisidir.Müceddidilik, Nakşilik'in bir kolu olarak XVII. yüzyılda ortaya çıkmıştır. Hind alt kıtasında Ahmet Farukî Sirhindi , öncülüğünde geliştirilmiş bir harekettir. Müceddidilik, XVII asırda müslümanların yaşadığı bölgelerde yayılmıştır.Murâd Buhârî 1050/1640-41 veya 1054/1644-45 yada 1055/1645-46 tarihlerinin birinde Keşmir, Kâbil ya da Buhara'da doğmuştur. Süfiyyenin büyüklerinden ve Nakşiliğin gözdesi olan Murâd Buhârî, es-Seyyit Murâd b. Ali b. Davud b. Kemalleddin b. Salih b. Mehmed, el-Hüseynî, el-Buhârî, el-Hanefî, el-Murâdî olarak tanınmıştır.Henüz üç yaşındayken ayakları felç olmuştur. Tahsilini tamamladıktan sonra hacca gitmiş, dönüşte Hindistan'a yerleşerek Nakşibendi-Müceddidi şeyhi Muhammed Masum Efendi'ye intisâb etmiş ve seyr ü sülûkunu tamamlayarak kendisinden hilâfet almıştır.Bilindiği kadarıyla Câmi'ül-Müfredâti'l- Kur'ân, Mektûbât, Silsiletü'z-Zeheb, Şurûtu't- Tarikâtü'n- Nakşibendiyye Ve Silsiletü Eshâbihi, er- Risâletü Silsiletü'n- Nakşibendiyye fi Sülûki ve'l- Edeb, Tarikâtü't- Telkîn-İ İsmi Zât Alâ Tarikâtü'n- Nakşibendiyye, er- Risâle fi't- Ta'rifi'r- Rûh adlı eserleri vardır.İmânın rüknünün, kalbin tasdiki olarak açıklayan Murâd Buhârî, bundan dolayı imânı, yalnız kalp ile olan imân olarak izah eder. Örneğin namaz, zekât v.b. ibadetler bunların başlıcalarıdır.Murâd Buhârî'ye göre insan rûhu, bedenle yetki sahibidir. Her ne kadar görünmese de her şeyden mutasarrıf Allah'dır. Ancak âdetullah tasarrufunun eserini onda göstererek cereyan eder. Bu bakımda bedeni görür, rûhu görmeyiz. Bu açıdan rûhun tesiri olduğu için ölü değildir. Bundan da anlaşıldığı üzere Allah vardır ve gözle görülmez ancak kudretinin eserleri görünür.Ona göre peygamber, gerekse veliler, şeriat ile mükelleftir. Akıl zâil olmadıkça şeriât üzere ibadet etmekten ayrılmanın yanlı olduğunu savunan Murâd Buhârî, kişinin ancak mecnun olması durumunda mükellefiyetin düşeceğini savunur.Dil ile açıklanması mümkün olan hususların itikât ve amel olarak teklif alanı içerisine girdiğini belirten Murâd Buhârî, bu mükellefiyetleri dil ile öğrenmek nasıl mümkün ise vicdan ile bilmenin de mümkün olduğunu söyleyerek, dil ile bilinmesi mümkün olan bu bilgi türüne zahirî ilim dendiğini hatırlatır.Kişinin geleneksel olarak bilinen şeriâtı, belli bir silsile izleyerek ve kâmil bir mürşidin sohbetinden anlamak sûretiyle kalben kendisine yönelmesi sonucu Allah'ın kendisine muhabbet yoluyla ihsan ettiği ilmide bâtın ilmi olarak tanımlanmıştır.Tasavvuf yolunda ilerlemek isteyen talibe üç şeyin gerekliliğinden bahsetmiştir. Bunların; talep, çalışmak ve ilim olduğunu söyleyen Murâd Buhârî, `Kul ile Rabbi arasında olan ilişki, henüz sütten yeni kesilmiş masum bir çocuk ile annesi arasında olan ilişki gibi olmalıdır` diyerek kulun Rabbine karşı daima itaatkâr olmasını ister. Murâd Buhârî, Allahü Te'âlâ'nın rızâsına kavuşmanın yolu olan Resulullah'a her bakımdan tabi olmanın gerekliliğinden bahseder. Ondan başka her şeyden alakayı kesmek, bu geçici dünyada zamanı, Allahü Te'âlâya ibadetle geçirmek ve Allahü Te'âlânın rızâsını kazanmak için herşeyi ile kendini O'na vermek, insanların yegâne düsturu olmasını ister. Bu bakımdan bir tarîkât şeyhinin yaşayış tarzı ve müritlerine verdiği nasihatler, neler yapıp neler yapmamak gerektiği hususunda verdiği izâhâtlar, dolayısıyla araştırmaya değer bulunmuş ve üzerinde etraflıca araştırılmıştır. Bugüne kadar üzerinde çok az çalışma yapılan, ömrünün çoğunu çile ve mücadele içinde geçiren Murâd Buhârî'nin hayatı, eserleri ve hâlifeleri ile ilgili bilgiler, yazma eserler ve birinci derece kaynaklar taranarak gerçek bilgiler ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.

Mysticism is the purification of the soul under the leadership of Quran and the traditions and the control the desire of self and also achieve the knowledge of truth and realization the reunion af Allah. In line with this approach sects tried to realize and ripen this science according to their point of views with the developed mystical movements. According to this approach, sects(religious orders) make possible to continuation of the science of mysticism and expansion of the operational area of mysticism with their lodges.Sheikh Murad-ı Buhari hadn't kept away science and enlightenment activities despite of being disabled since three years old. Sheikh Murad-ı Buhari travelled different places from his homeland Semerkand to Anatolia and in the meantime he had been in Semerkand, India, Jerusalem, Hicaz, Baghdad, Isfahan, Balkh, Buhara, Cairo, Demascus, İstanbul and Bursa. Some of these places for example India, Hicaz, Damascus and İstanbul had an important place at the life of Murad-ı Buhari.After Seyyid Muhammed Buhari had been a member of Saint Muhammed Ma'sum , he developed himself at not only apparent sciences but also esoteric sciences. Then he left India to go to pilgrims. After he had inhabited in Hicaz for a while, he inhabited in Damascus and married there. He set three different institutions here. Their names were Berraniyye Lodge and Madrasah( Moslem seminary), Nakşibendiyye Madrasah and Muradiyye Madrasah. In addition he kept lodge and madrasah activities together. ' Muradi Family' got duty in these institutions and also this family had kept Damascus Mufti mission for long years. Murad-ı Buhari Who had come to İstanbul fram Damascus after insistent invitation of connoisseur of science, went on science and enlightenment duty in his lodge in Nişanca Neighbourhood that allocated to himself as Nakşibendilik's Müceddiye branch's Anatolia delegate. Müceddilik appeared as a branch of Nakşibendilik in seventeenth century. It was a movement developed under the leadership of Ahmed Faruki Sirhindi in India's sub-continent. Müceddi movement started to attract attention in İstanbul as from the last part of seventeenth century. Especially it started to overspread among the bureaucrat staff serving on the upper stage of of the government. Sheikh master being interested by science and enlightenment connoisseur and also government staf and public, got away from İstanbul for a while because of the problems being appeared from time to time. Sheikh Murad Master who returned to İstanbul on the last days of his life and died here, was burried on the classroom part of the lodge.Nakşibendi sect had an important place in Ottoman society. Nakşibendi's Mücceddi branch had busy activities in seventeenth century. Sheikh Murad Buhari was one of the most important mysticism person of that period. Murat Buhari was a member of Nakşibendilik's Müceddi branch. Murad Buhari who was known as the first mystic introduced Nakşibendiyye-Müceddiye to Anatolia, had a big influence on people almost from all sections of the public like viziers, padishahs(sultans), sheiks and madrasah scholars. Sheikh Buhari who had different works about mysticism, talked about the manners of this sect in his works because of being a Nakşi.As we understand from his opinions, Müceddi Sheikh who embraced moderate mysticism in the leadership of public traditions, didn't defend extremism in his opinions. He defended that the real faith was heart of faith but the acceptance by tongue was beloved. Sheikh's one of the most important effort is to combine apparent and esoteric and namely is the effort to combine Moslem religious law and the reality. According to him without Moslem religious law the reality had no sense and also without reality moslem religious law was missing and wrong. Buhari who said that dervish worship ceremony was important and people must go on mentioning Allah and without mentioning Allah the heart was unguarded, explained his opinions about the soul after defending self-interest didn't belong to people but It belonged to Allah. According to him soul had been created before the body was created. The soul is enlightened by Allah so the soul knows Allah well. However when the soul united with the body, ıt losted ıts dignity. Nevertheless when the soul preserved the original and the body was included to the soul, the soul emerged.We tried to provide that Murat Buhari's products are appeared by our this work. We tried to present how could be traditional mysticism percipience against Sufis going to extremes and defending the sects without Moslem religious law percipience. This situation is extremely important for traditional mysticism . Our works could be examined and could be make different works.