Biomass ve KOAH ilişkisinin kan gazı, yüksek rezolüsyonlu bilgisayarlı tomografi ve solunum fonksiyon testi ile araştırılması

Abstract

1-ÖZET: Özellikle geri kalmış ülkelerde ve gelişmekte olan ülkelerde ev içi hava kirliliği KOAH oluşmasında en önemli risk faktörü olduğu ve önemli bir halk sağlığı sorunu olduğu bilinmektedir. Bu çalışmada biomassa bağlı KOAH'lı (BBKOAH) olgular ile kontrol grubu olarak alınan sigaraya bağlı oluşan KOAH'lı (SBKOAH) hastaların solunum fonksiyon değerleri (SFT), kan gazı değerleri ve YRBT bulguları karşılaştırılmıştır. Ayrıca BBKOAH hastalar pasif sigara içici olanlar ve olmayanlar olarak iki gruba ayrılarak, kan gazı ve SFT bulguları karşılaştırılmıştır. Çalışmaya YYÜ Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz Kliniğine Ocak- 1999 ile Haziran-2000 tarihleri arasında yatarak tedavi görmüş 50 kadın olgu ile kontrol grubu olarak alınan 30 erkek hasta alınmıştır. BBKOAHTı olguların, solunum fonksiyon test değerlerinde ve özellikle MMEF değerlerinde (p<0,05) belirgin azalma gözlenmiştir. BBKOAH' lı olguların MMEF değerleri kontrol grubundakilerden daha düşük bulunurken, FEVİ SBKOAHTı olgularda daha düşük bulundu(p<0,05). Tandır maruziyet zamanı ile solunum fonksiyon değerleri arasında FEVİ haricinde, diğer parametrelerde istatiksel olarak anlamlı negatif bir korelasyon gözlenmemiştir. Oysa sigara ile MMEF ve FEVİ arasında istatiksel olarak anlamlı bir negatif korelasyon görülmüştür. Bu veriler, tandır maruziyetinin küçük hava yollarına olan etkisinin dozdan bağımsız olduğunu düşündürmektedir. BBKOAHTı olgular pasif sigara içiciler ve pasif içici olmayanlar olarak iki gruba ayrıldı ve bu iki grubun kan gazları değerleri arasında, Sa02 ve Pa02 farkı istatiksel olarak anlamlı iken (p<0,05), PaC02 arasındaki fark istatiksel olarak anlamlı değildi(P>0,05). Toplam biomass maruziyeti saati ile Sa02 arasında negatif korelasyon vardı(p<0,05). Pa02 ve PaC02 'de istatiksel olarak anlamlı bir korelasyon görülmedi(p>0,05). BBKOAHTı olguların yüksek rezolüsyonlu bilgisayarlı tomografilerinde, bronkovasküler dallanma artışı ve interloberseptalarda kalınlaşma daha sık görüldü(p < 0,05). SBKOAH grubunda ise havalanma artışı daha sık gözlendi(p< 0,05). Sonuç olarak; biomass maruziyetinin akciğer fonksiyon ve yapısında obstrüktif ve restriktif patolojilere yol açmak suretiyle olumsuz etkileri vardır. Bu olgulara dünyanın diğer az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerinde olduğu gibi, yurdumuzda özellikle de doğu bölgesinde sık rastlanılmaktadır. Bu nedenle geleneksel pişirme ve ısınma yöntemlerini iyileştirecek önlemlerin alınması gerekmektedir.

2-SUMMARY: It is well known that; Indoor air pollution is the most important risk factor of COPD and causes an important public health problem, especially in underdeveloped and developing countries. In this study, the results of pulmonary function test, blood gase tensions and HRCT of biomass related COPD (BRCOPD) were compared to the those of the smoking related COPD (SRCOPD). In addition, the patients with BRCOPD were divided into two groups as passive-smokers and neversmokers, and their blood gases and pulmonary function test results were compared. Study included 50 women cases and 30 men as a control, who were hospitalized in the pulmonary deparment of Medicine Faculty of Yüzüncü Yıl University between January 1999 and June 2000. We have observed significant reductions in the pulmonary function test results of the patients with BRCOPD, especially in the values of MMEF(p <0,05). While MMEF values of the cases with BRCOPD were lower than those of SRCOPD, FEV1 were found to be lower in the patients with SRCOPD(p<0,05). No parameters of pulmonary function, but FEV1 was negatively correlated with the time of biomass exposure. However, there was a significant negative correlation between smoking and MMEF and FEV1. So we considered that biomass exposure effects small airways without dose related. BRCOPD cases were divided into two groups as passive smokers an nonsmokers, and the values of Sa02 and Pa02 blood gase tensions of two groups were significantly different (p<0,05), while for the values of PaC02 not statistically different (p>0,05). Total biomass exposure time (as hours) was negatively correlated to the values of Sa02 ( p<0,05). Pa02 and PaC02 didn't show negative correlation with biomass exposure time (p>0,05) In HRCT sections, bronchovascular arborisation and thickening of interlober septae were more frequently seen in the patients with BRCOPD (p<0,05). Hyperaeration was more frequently seen inthe patients of SRCOPD (p<0,05) As a result; biomass exposure has negative effects via causing obstructive and restrictive patology in the lungs. As in the other underdeveloped and developing countries these cases are also seen in our country, especially the eastern part frequently. For this reason traditional cooking and warming methods has to be improved and developed further.