Premenopozal yaş grubu hemodiyaliz hastalarında hormon replasman tedavisinin lipid profili üzerine etkisi

Abstract

4. ÖZET Kronik böbrek yetmezlikli kadınların büyük kısmında göreceli veya tam bir östrojen yetersizliği söz konusu iken hormon replasman tedavisi (HRT)'nin bu hasta grubundaki etkileri konusundaki çalışmalar çok kısıtlıdır. Üremik hastalarda görülen hızlanmış aterosklerozda risk faktörlerinden biri olan lipid düzeylerinin, HRT'nden nasıl etkilendiğini araştırmak amacı ile prospektif bir çalışma yaptık. Çalışma grubunda 45 yaş altında olan ve östradiol düzeyleri 30 pg/ml altında olan 15 hasta vardı. Kontrol grubunda ise 15 sağlıklı premenopozal kadın mevcuttu. İki grubun yaş ortalamaları benzerdi (p=0.632). HRT'nde trifazik oral östrojen/progesteron preparatı olan TrisequensR tablet verildi. Hormon replasman tedavisine başlamadan, çalışmaya alman hasta ve kontrol grubundan ve tedavinin altıncı ayında sadece hasta grubundan, yaklaşık oniki saatlik açlıktan sonra diyaliz öncesi, total kolesterol, trigliserit, HDL, FSH, LH, östradiol, prolaktin değerleri ölçüldü. HRT öncesi östradiol seviyesi, kontrol grubuyla karşılaştırıldığında çok düşüktü ve fark anlamlıydı (sırasıyla 23.49 ± 6.06 ; 1 17.72 ± 62.17; p=0.000). HRT sonrası östrojen seviyesinde anlamlı yükselme görüldü (73.19 ± 43.81; p=0.001). Hasta grubu FSH ve LH değerleri, HRT öncesi ve sonrası kontrol grubuyla karşılaştırıldığında fark anlamsızdı. Prolaktin, hasta grubunda anlamlı olarak yüksekti (p=0.001). Tedavi öncesi tümü amenoreik olan hasta grubunda 12 hasta düzenli adet görmeye başladı (p=0.020). Aynı şekilde HRT öncesi 15 hastanın yalnız 7'si cinsel istek olduğunu belirtirken, HRT sonrası bu sayı 12 idi (p=0.020). Olgularımızda trigliserit değerleri HRT öncesi, kontrol grubuna göre anlamlı derecede yüksek bulundu (p=0.020). Hasta grubunda total kolesterol, HRT öncesinde kontrol grubuna göre anlamlı derecede düşük bulundu(p=0.011). HRT öncesi HDL değerini kontrol grubuna göre anlamlı derecede düşük bulduk (sırasıyla 33.00 ± 6.68; 57.73 ± 20.36; p=0.000). HRT sonrası HDL seviyesi anlamlı şekilde artarken (56.60 ± 16.76; p=0.001), kontrol grubu ile arasında fark bulunmadı (p=0.934). HRT öncesi LDL, kontrol grubuyla bir fark oluşturmuyordu (p=0.340). HRT sonrası LDL'deki azalma anlamlı bulunmadı (p=0.379). HRT öncesi hasta grubuyla, kontrol grubu arasında, total - kolesterol / HDL - kolesterol oranı açısından fark anlamlıyken (p=0.001), HRT sonrası anlamlı bir fark bulunmadı (p=0.693). Sonuç olarak hormon replasman tedavisi hemodiyaliz hastalarında non üremik bireylerde olduğu miktarda kan östradiol seviyesi sağlamış ve HDL - kolesterol seviyesinde anlamlı yükselme sağlamışken, TG ve LDL - kolesterol seviyesini değiştirmemiştir. Lipid profilinde nonüremik bireylerdekine benzeyen bu olumlu etkinin kardiyovasküler mortalite ve morbidite üzerine olan etkilerinin anlaşılabilmesi için geniş serilerde uzun süreli randomize kontrollü çalışmalara ihtiyaç vardır.

5. SUMMARY While there is estrogen deficiency in the majority of women with chronic renal failure there are only few studies regarding hormone replacement treatment (HRT) in this group. We have conducted a prospective study evaluating the effects of HRT on serum lipid levels which is one of the risk factors for accelerated atherosclerosis seen in uremic patients. In the study group there is fifteen patients younger than forty five and with serum estradiol (E2) levels lower than 30 pg/ml. In the control group there was fifteen healthy premenopausal women. Mean ages were similar (p=0.632). For HRT a triphasic oral estrogen / progesteron combination Trisequens® pill was given. Serum TG, total - cholesterol, HDL, FSH, LH, E2, prolactin levels were measured after a twelve-hour fasting period, before dialysis session in the control group and the study group at the beginning of the study and after six months. In the study group mean E2 level before HRT was statistically lower compared with the control group (23.49 ± 6.06 ; 117.72 ± 62.17; p=0.000 respectively). After HRT there was a significant increase in E2 levels (73.19 ± 43.81; p=0.001). There is no statistical difference for FSH and LH values between pretreatment and posttreatment periods and also for the study and control groups. Prolactin levels were significantly higher in the study group (p= 0.001). Twelve cases from the patient group who were amenoreic previous to the treatment started to experience regular menstruation (p=0.020). Seven of the fifteen cases were reported sexual desire and after the treatment this figure was twelve (p=0.020). Before HRT, TG levels in the study group were significantly higher than the control group (p=0.020). In the study group before HRT, total cholesterol levels were significantly lower than the control group (p=0.011). HDL levels before HRT were also significantly lower than the control group (33.00 ± 6.68 ; 57.73 ± 20.36 ; p=0.000). HDL levels significantly increased after HRT (56.60 ± 16.76 ;p=0.001), and mean value became similar to healthy controls (p=0.934). Before HRT there was no difference in LDL levels between the control group and the study group (p=0.340). Before HRT ratio of LDL tended to be decreased after HRT (p=0.379). Before HRT total cholesterol / HDL cholesterol ratio was significantly higher in the study group (P=0.001), after HRT this difference disappeared (p=0.693). In conclusion HRT elevated estradiol levels in hemodialysis patients as high as nonuremic persons and significantly increased HDL - cholesterol levels without an effect on TG and LDL - cholesterol levels. Randomised trials are necessary in order to determine whether this beneficial effect of HRT on lipid profile will reduce cardiovascular morbidity and mortallity in hemodialysis patients.