Protein-enerji malnütrisyonlu çocuklarda BAEP ve kraniyal MRI bulguları

Abstract

1. ÖZET Bu çalışmada protein enerji malnütrisyonu (PEM) olan çocuklarda beyin sapı uyarılma potansiyelleri (BAEP) ve kraniyal magnetik rezonans görüntüleme (MRI) incelemeleri yapıldı. Amacımız, PEM'lu çocuklarda BAEP ve MRI bulgularını ortaya koymak ve bunların malnütrisyonun derecesi, demir eksikliği anemisi ve albümin seviyesi ile korelasyon gösterip göstermediğini belirlemektir. Çalışmaya Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Kliniğine Ekim 2001 ile Mart 2003 tarihleri arasında değişik yakınmalarla başvuran klinik ve laboratuvar bulgularıyla PEM tanısı konulan yaşlan 3 ile 36 ay (ortalama 15.5 ± 10.04 ay) arasında değişen 17'si (%53.1) erkek, 15'i (%46.9) kız toplam 32 PEM'lu hasta ve yaşlan 3 ile 48 ay (ortalama 18.1 ± 11.8 ay) arasında değişen 13'ü (%52) erkek, 12' si (%48) kız toplam 25 sağlıklı çocuk kontrol grubu olarak alındı. Vakaların tümünde tam kan sayımı, serum albümin, serum demir (SD), serum demir bağlama kapasitesi (SDBK) ve ferritin düzeyleri çalışıldı ve BAEP incelemesi yapıldı. PEM'li 32 hastadan rastgele olarak seçilen 20 vakaya ilave olarak kraniyal MRI incelemesi yapıldı. Hasta ve kontrol grubu BAEP'leri karşılaştırdığında, sağ ve sol kulaktan elde edilen I, II, IH, IV ve V. dalgaların ortalama latansla rı ve sağ kulaktan elde edilen m-V ve I-V dalgala rının ortalama interpeak latansları (IPL) hasta grubunda kontrol grubuna göre istatistiksel anlamlı derecede uzamış olduğu tespit edildi (P < 0.05). Çalışmaya alınan 32 PEM'li hasta Gomez sınıflaması (ağır ve orta), demir eksikliği anemisi ve albümin seviyesine göre gruplandırıldı ve BAEP'leri karşılaştırıldı. Orta derecede malnütriyonu olan hastalarda sol kulaktan elde edilen I-IH ve I-V dalgalar ının ortalama IPL'leri ağır derecede malnütrisyonlu olan hastalardan anlamlı derecede uzun bulundu (P < 0.05). Demir eksikliği anemisi saptanan malnütrisyonlu hastalarda sağ kulaktan elde edilen m-V dalgalarının ortalama IPL demir eksikliği 1anemisi olmayan malnütrisyonlu hastalara göre istatistiksel olarak anlamlı derecede uzamış olduğu gözlendi (P < 0.05). Demir eksikliği anemisi olmayan malnütrisyonlu hastalarda sağ kulaktan elde edilen I-III dalgalarının ortalama EPL demir eksikliği anemisi olan malnütrisyonlu hastalardan istatistiksel olarak anlamlı derecede uzun olduğu saptandı (P < 0.05). Albümin düzeyi normal olan malnütrisyonlu hastalarda sol kulaktan elde edilen V. dalganın ortalama latansları albümin seviyesi düşük olan malnütrisyonlu hastalardan anlamlı olarak daha uzun olduğu tespit edildi (P < 0.05). Yaşlan 3 ile 36 ay (ortalama 17.9 ± 1 1.09 ay) arasında değişen 8'i (%40) erkek, 12' si (%60) kız toplam 20 PEM'lu hastaya kraniyal MRI çekildi. MRI bulguları beş (%25) hastada normal olarak saptanırken, 15 (%75) hastada değişik derecede patolojik bulgular mevcuttu. Patolojik görünüm saptanan vakaların tümünde (%100) serebral atrofi ve 9'unda (%60) serebral atrofi ile birlikte ventriküler dilatasyon saptandı. MRI bulguları patolojik saptanan hastaların 10'unda ağır derecede ve 5'inde orta derecede PEM, 5'inde PEM ile birlikte demir eksikliği anemisi ve 6'sında albümin düzeyinde düşüklük tespit edildi. Kraniyal MRI' da saptanan patolojik bulgular malnütrisyonun derecesi (ağır ve orta), demir eksikliği anemisi ve albümin düzeyine göre gruplara ayrıldı. Bu alt gruplar kendi içerisinde karşılaştırıldığında anlamlı bir fark bulunmadı (P > 0.05). Sonuç olarak, çalışmamızda PEM'li çocuklarda sağlıklı çocuklara göre BAEP'te anormal bulgular saptandığını, orta derecede malnütrisyonu olanlarda BAEP dalga latanslanmn daha uzun olduğu, demir eksikliği anemisi ile birlikte PEM'i olan çocuklarda ise sonuçların değişken olduğu, albümin düzeyi normal olan PEM'li çocuklarda ise BAEP dalga latansının daha uzun olduğu ve kraniyal MRI incelemesinde PEM'li çocukların büyük çoğunluğunda (%75) anormal bulgular tespit edildiğini bulduk.

2. SUMMARY In this study brainstem auditory evoked potentials (BAEP) and cranial magnetic resonance imaging (MRI) were carried out in children with protein-energy malnutrition (PEM). Our purpose was to determine the findings of BAEP and MRI in PEM and whether or not there was a correlation between the degree of malnutrition and iron deficiency anemia and albumin level in children with PEM. The study included 25 healthy control subjects (13 males, 12 females) and 32 children (17 males, 15 females) with PEM, who were admitted to Yüzüncü Yıl University, Faculty of Medicine Department of Pediatrics between October 2001 and March 2003. The patients' and control subjects' ages ranged from 3 to 36 months (15.5 ± 10.04 months) and 3 to 48 months (18.1 ± 1 1.8 months), respectively. In all of the subjects a detailed history was obtained and physical examination was performed. Complete blood count, serum albumin, iron, iron binding capacity and ferritin levels were studied and BAEP was performed in both patient and control groups. Additionally, cranial MRI was carried out in 20 of the children with PEM. When comparing the BAEP findings, wave I, II, HI, IV and V mean latencies in the right and left ear and ni-V and I-V interpeak latencies (IPL) in the right ear were statistically significantly prolonged in the patient group than those of the controls (P <0.05). The patients were divided into the subgroups and the BAEP findings were compared for the Gomez classification (severe and moderate), iron deficiency anemia and serum albumin levels. The I-III and I-V interpeak latencies (IPL) in the right ear were prolonged in the children with moderate malnutrition than those of severe malnutrition (P <0.05). The HI-V interpeak latency (IPL) in the right ear was statistically significantly prolonged in the patients with malnutrition plus iron deficiencyanemia than that of malnutrition without iron deficiency anemia (P <0.05). However, the patients with malnutrition but without iron deficiency anemia had more increased I- III interpeak latency (EPL) in the right ear than the patients with malnutrition plus iron deficiency anemia (P <0.05). The patients with normal albumin levels had also increased wave V latency than that of patients with low albumin levels (P <0.05). Cranial MRI study was performed in 20 patients (12 females and 8 males) with malnutrition, aged 3- 36 months (mean 17.9 ± 11.09 months). While 15 (75%) patients had abnormal findings, 5 (25%) patients had normal MRI. All patients with abnormal MRI findings had cerebral atrophy and 9 of them had cerebral atrophy plus ventricular dilatation. Of 15 patients with abnormal MRI findings, 10 had severe PEM, 5 had PEM plus iron deficiency anemia, and 6 had decreased serum albumin level. The MRI findings were evaluated for degree of malnutrition (severe and moderate), iron deficiency anemia, and serum albumin level. We did not find a statistically significant difference between abnormal MRI findings and the mentioned parameters (P >0.05). In conclusion, we would like to emphasize that patients with PEM had abnormal BAEP findings, patients with moderate PEM had prolonged wave latencies, but BAEP findings were varied in patients with PEM plus iron deficiency anemia, patients with normal serum albumin levels had prolonged BAEP latencies, and most (75%) of patients with PEM had abnormal MRI findings.