Ratlarda optimum dozdaki asitretin siklosporin ve metotreksatın spermatogenezis üzerine olan etkilerinin endokrinolojik ve histolojik olarak değerlendirilmesi

Abstract

Taş Demircan Y, Ratlarda optimum dozdaki asitretin, siklosporin ve metotreksatın spermatogenezis üzerine olan etkilerinin endokrinolojik ve histolojik olarak değerlendirilmesiGiriş: Sperm hücrelerine geçici veya kalıcı zarar verebilecek sistemik tedaviler giderek artan oranda kullanılmaktadır. Asitretin, siklosporin (SsA) ve metotreksat (MTX) tedavileri dermatolojide en sık kullanılan ilaçlardan olup bu ilaçların spermatogenezis üzerine etklileri hakkında çelişkili bulgular sunan çalışmalar mevcuttur.Amaç: Bu çalışmada her üç ilacın spermatogenez üzerine etkilerinin histopatolojik ve endokrinolojik incelemesi ile yeni ve güncel veriler ortaya koymak amaçlanmıştır. Materyal ve Metod: Çalışmada ağırlıkları 150-300 gram arasında değişen standart laboratuvar yemi ile beslenen 40 adet Wistar albino türü erkek rat kullanıldı. Her grupta 10 adet rat olacak şekilde 4 grup oluşturuldu. 1. gruba (n=10 erkek): 5 mg/kg/gün asitretin, 2. gruba (n=10 erkek): 20 mg/kg/gün siklosporin, 3. gruba (n=10 erkek): 20 mg/hafta metotreksat verildi. 4. Gruba (n=10 erkek): sadece standart yem ve su verildi. 4.hafta sonunda tüm gruplar sakrifiye edildi. Daha sonra testisleri eksize edildi. Testisler histopatolojik kriterler kullanılarak değerlendirildi. Serumda FSH, LH ve Testesteron bakıldı. Bulgular: FSH değeri kontrol grubu ile SsA, MTX ve asitretin grupları arasında p<0.05 değerine göre anlamlı olarak farklı bulunurken MTX ve SsA grubunda düşük, asitretin grubunda yüksek olarak bulundu. LH değerleri kontrol grubu ile SsA, asitretin grupları arasında anlamlı bir fark bulunmazken, MTX grubunda p<0.05 değerine göre anlamlı olarak düşük bulundu. Testesteron değerinin gruplar arasında karşılatırılmasında asitretin ve SsA grubunda anlamlı bir fark bulunmazken MTX grubunda p<0.05 değerine göre anlamlı olarak düşük bulundu. Histopatolojik olarak bakılan Johnsen skoru siklosporin grubunda kontrol grubu ile karşılaştırıldığında p<0.01 değerine göre anlamlı olarak farklı bulunmasına rağmen kontrol grubuna göre belirgin bir düşüklük tespit edilmedi. Hücrede vakuolizasyonla tanımlanan apoptozisle hücre ölümü grubun %69.2'sinde fokal olarak tespit edildi. Johnsen skoru SsA ve MTX grubunda birbirine benzer olup kontrol grubu ile karşılaştırıldığında p<0.01 değerine göre anlamlı olarak farklı bulundu.Sonuç: Çalışmamızda her üç ilaçla asitretin, siklosporin ve asitretinle spermatosit ve spermatogoniumların hiçbirinin histopatolojik olarak etkilenmediği görüldü. Hormonal parametrelerdeki değişiklikler spermatogenezi etkileyecek düzeyde farklılığa yol açmadı. Her üç ilacın optimum tedavi dozlarında verildiği zaman histopatolojik olarak spermatogonyumların çoğunun sağlam görünmesi nedeniyle tedavi sonrası spermatogonyumların mitozla çoğalıp ilaçların etkisini geri döndürebileceği düşünülmektedir. SsA, asitretin ve MTX'ın spermatogenezis üzerine etkisini kesinleştirmek için elektron mikoroskopik daha ileri düzey çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır.

Introduction: Systemic therapies that can be temporarily or permanently harmful for sperm cells are increasingly being used. Acitretin, cyclosporine (SsA) and methotrexate (MTX) are the most commonly used drugs for therapy in dermatology. There are some studies that are providing contradictory findings about the affects of these drugs on spermatogenesis.Aim: In this study, detecting of new updated data with investigation of histopathological effects of all three drugs on spermatogenesis was aimed.Materials and Methods: In this study 40 male Wistar albino rats were used and their weight were ranging from 150 to 300 grams and fed with standard laboratory chow. The all rats were divided into 4 groups and each group was included 10 rats. Group 1 (n = 10) was take 5 mg / kg / day acitretin, group 2 (n = 10) was take 20 mg / kg / day cyclosporin and group 3 (n = 10) was take 20 mg / week methotrexate. Only standard chow and water were given to group 4 (n=10). All rats were sacrificed at the end of 4. week. Then testes were excised. Testes were evaluated acording to histopathological criteria. Serums levels of FSH, LH, T were analysed. Results: FSH levels were significantly different in between control group, MTX, SsA and acitretin groups statisticaly (p<0,05). FSH levels were higher in acitretin group, while MTX and SsA were lower than control group. LH levels in SsA and acitretin groups were not different according to control group, but MTX group levels were significantly lower than control group (p <0.05). The value of testosterone in the acitretin and SsA groups had no significant difference according to control group, on the other hand MTX group levels were significantly lower (p<0,05). Johnsen score which is evaluated histopathological, was significantly different between cyclosporine group and control group (p<0.01) but not significantly lower than control group. Cell death by apoptosis which was characterized with vacuolization was found focally in 69.2% of cyclosporine group. Johnsen score values of SsA group was similar to the MTX group and both of them were significantly different when compared with the control group (p <0.01). Conclusion: Our study showed that spermatocytes and spermatogonia were not affected histopathologically with all three drugs acitretin, cyclosporine and MTX. Changes in hormonal parameters were not affect spermatogenesis. Due to appearing of vast majority spermatogonia as healthy, It was considered that spermatogonia can return the effects of drugs by mitotic proliferation after treatment if all three drugs administered in optimum therapeutic doses. To as certain the effects of MTX, Ssa and acitretin on spermatogenesis electronmicroscopic further studies are needed.