موقف الشریـعة الإسلامیة من تعدیلات برلمان أقلیـم كردستان-العراق علـى قانـون الأحـوال الشـخصیة العراقـي قسم المیراث والوصیـة ( الـمادة ٧٤_٩١ (إنموذجا

Abstract

Günümüz Müslüman devletlerde isimleri farklı olsa da miras، vasiyet veİslam hukukuyla ilintili diğer hükümleri ihtiva eden medeni kanunlar bulunmaktadır.Bu kanunlar kimi devletlerde 'aile hükümleri' olarak adlandırırken Irak devletindeolduğu gibi kimi devletlerde 'ahvâl-i şahsiye' olarak isimlendirilmektedir. Irak'taahvâl-i şahsiye dair ilk kanun 1959 yılında 188 sayısıyla düzenlenmiştir. O tarihtengünümüze değin Irak'ta iktidara gelen hükümetler tarafından bahse konu kanunayeni düzenlemeler veya eklemeler yapılmıştır. Aynı şekilde Kuzey Irakcoğrafyasında da 1992 yılında kurulan ilk kabineden itibaren kanuna yönelikdüzenlemeler yapılmıştır. Ancak söz konusu düzenlemeler İslam fıkhının çerçevesidışına çıkmamıştır.Bu çalışmamızda Irak'ta ahvâl-i şahsiye hukukundaki düzenlemeye dair 2008yılında tanzim edilen iki maddeyi inceleyeceğiz. Bu maddeler de vacip vasiyet vevasiyetin kapsamına dahil olanlarla ilgili olan 91. ve 74. maddelerdir.Vacip vasiyet، çoğunlukla vasiyetin zorunluluğunu kabul etmeyenhukukçuların görüşleriyle çelişmektedir. Kuzey Kürdistan coğrafyasında yaşayanbizler Şafii mezhebine bağlı bir toplumuz. Şafii mezhebi de vasiyetin vacip olmadığıgörüşüne sahiptir. Bu yüzden de varisler arasında ihtilafa neden olmaktadır. Varislerçözüm için nereye yöneleceklerini de bilememektedirler. Çalışmamızda vasiyetinvacip olduğuna dair görüşün tercihli olduğuna vurgu yapılmış، Kuzey ırakhükümetinin yaptığı düzenlemelerin ise gerçeklikten uzak olduğu belirtilmiştir.Anahtar kelimeler: Vacip vasiyet، Miras hukuku، Vasiyet، Kuzey Irak'ta vacipvasiyet.

There are civil lawsthat includeinheritance، will and other provisionsrelated to Islamic law in contemporary Muslim countries although these provisionshave different names. These laws are called 'family provisions' in certain statesor`civil status` as in the Iraqi example. The first law on civil status no. 188 wasenacted in 1959 in Iraq. Since that time، governments in power in Iraq introducednew regulations or amendments to the abovementioned law. Similarly، amendmentswere enacted to this law in Northern Iraq since the first government that came topower in 1992. However، these amendmentswere not outside the scope of the Islamiclaw.The present study aimed to examine two articles enacted in 2008 within theframework of civil status laws in Iraq. These are the 91st and 74th articles related tothe obligatory last will and testament and the scope of thelast will and testament.The obligatory will contradicts with the views of jurist، who oppose theobligatory nature of the will. We، who live in the Northern Kurdistan geography، area society with the Shafii sect. The Shafii sect believes that the will and testament isnot obligatory. This leads to disagreements among heirs. Heirs could not decidewhere to turn to for a solution. In the present study، it was emphasized that theobligatory will and testament view is preferential and it was stated that the legislationenacted by the Northern Iraqi government were far from the reality.Keywords: Obligatory will and testament، inheritance law، will، obligatory will inNorthern Iraq.