Lêkolînek lı ser rexne ya edebî (Kovara Peyv weke nûmûne)

Abstract

Edebiyat eleştirisi edebiyat biliminde bir bölümdür. Birçok evre ve çağ geçirmiştir. Her evre ve çağda eleştiri edebi metinlerle birlikte yürümüştür. Eleştiri, edebiyat metinlerinin gelişmesinde çok önemli bir rol oynamıştır. Birçok yol ve yöntem ortaya çıkmıştır. Her bir yol ve yöntemin çıkışı, kendinden önceki yol ve yöntemlerin eksikliklerinin üzerine durarak, onları tamamlamaya yönelik olmuştur. Bugüne kadar da edebiyat eleştirisinde değişimler olmaktadır. Behdinan bölgesinde gazetecilik edebiyatın gelişmesinde iyi bir rol oynamıştır. Genel olarak Behdinan bölgesi edebiyat ve edebiyat eleştirisinden uzak durmamış ve Kürt edebiyatının gelişmesinde iyi bir rol oynamıştır. Özellikle de 1991 yılından sonra Behdinan bölgesindeki gazetecilik edebiyat eleştirisinde önemli bir role sahiplik yapmıştır. 2003 yılından sonra Güney Kürdistan da yeni bir dönem başladı. Bu da Federalizmin elde edilmesidir. Tabii ki bu, her şey üzerinde etkisini gösterdi. Bununla birlikte Behdinan bölgesinde Kürt gazeteciliği büyük bir gelişme gösterdi. Gazeteciliğin gelişmesi etkisini edebiyat eleştirisinin parlamasına da yaptı. 1991 yılından sonra çıkan dergilerden bir tanesi de akademik yayın yapan Peyv (Söz) Dergisidir. Peyv Dergisi Kürt edebiyatının gelişmesinde, özellikle de edebiyat eleştirisinde önemli bir role sahiptir. Özellikle de 2003 yılından sonra ki o dönem eleştirmenler iyi bir şekilde eleştiri yol ve yöntemleri çerçevesinde edebi metinlerini eleştiriyorlardı. Bu dergi üzerinde araştırmalar yapıldıktan sonra ortaya çıktı ki eleştirmenler daha çok kendi görüşleri çerçevesinde edebi metinleri eleştirmişler. Bu da metin yazarlarının eleştirmenlere cevap vermesine neden oldu. Yani bazen kavga edip birbirlerine saldırıyorlardı. Edebi metni bir birbirlerine cevap için kullanıyorlardı. Yine bir edebi metin için birçok eleştiri yol ve yöntemi kullanılmış. Aynı zamanda eleştiri yol ve yöntemlerde yazara verilen değer daha fazladır metin ve okuyucuya verilen değerden. Çoğunlukla teorik bir şekilde onlardan bahsedilmiştir. Anahtar Kelimeler:Edebiyat Eleştirisi, Eleştirmen, Behdinan Bölgesi Gazeteciliği, Peyv Dergisi.

Literary criticism is a division of literature. He has passed through many phases and epochs. Criticism in every stage and in the age walked along with literary texts. Criticism has played a very important role in the development of literary texts. Many ways and methods have emerged. The outcome of each path and method is intended to complement them, focusing on the shortcomings of previous paths and methods. Until today, there are changes in literary criticism.Journalism in the Behdinan region played a good role in the development of literature. In general, Behdinan region is not far from literary and literary criticism and plays a good role in the development of Kurdish literature. Especially after 1991, journalism in the Behdinan region played an important role in literary criticism. After 2003, a new era began in South Kurdistan. This is the achievement of federalism. This, of course, had an effect on everything. However, Kurdish journalism in the region of Behdinan showed a great improvement. The development of journalism also influenced the critique of literary critics.One of the journals published after 1991 is Peyv which is an academic publication. Peyv Magazine has an important role in the development of Kurdish literature, especially in literary criticism. Especially after 2003, critics at that time criticized literary texts well within the framework of criticism and methods.After research on this magazine, it turned out that critics have criticized literary texts more often within their own views. This caused the text writers to respond to critics. Sometimes they fought and attacked each other. The literary text was using them to answer each other. Again, many criticisms and methods have been used for a literary text. At the same time, the value given to the text and the value given to the reader is more than the value given in the way of criticism and methods. They are often theoretically mentioned.Key words: Critique of Literature, Critic, Behdinan Regional Journalism, Peyv Magazine.