Özalp ilçesi ve köylerinde sığır, koyun ve keçi ayak hastalıklarının insidansı, sağaltımı ve ekonomik yönden değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET `Özalp ilçesi ve Köylerinde Sığır, Koyun ve Keçi Ayak Hastalıklarının Insidansı, Sağaltımı ve Ekonomik Değerlendirmesi.` Bu çalışmada; Özalp ilçesi ve köylerindeki ruminantlarda görülen ayak hastalıklarının nedenleri araştırılarak insidansı ve sağaltım sonuçlan ekonomik olarak değerlendirildi. Çalışmanın materyali 2924 koyun, 186 keçi ve 504 sığırdan oluşmaktadır. Çalışma sırasında 139 koyun, 24 keçi ve 28 sığırda çeşitli ayak hastalıkları tespit edildi. Ayrıca hayvan sahiplerine hastalık nedenlerine yönelik çeşitli sorular sorularak bir anket yapıldı. Sağaltım protokolü 2 ayrı biçimde planlandı. Anket sonucuna göre yetiştiricilerin yeterince bilinçli olmamaları ve ayak hastalıklarının çok ihmal edildiği sonucu ortaya çıkmaktadır. Ayak hastalıklarına yakalanan hayvanların sağaltımlarında birinci yöntem olarak 54 koyun, 8 keçi ve 8 sığır olmak üzere toplam 70 hayvanda hafif şiddette seyreden olgularda sadece antiseptik (rivanol, benzalkonium chloride ve kreolin) uygulaması 11-13 gün süreyle yapıldı. Sonuçta olguların tamamında iyileşme görüldü. İkinci sağaltım yönteminde ise şiddetli seyreden olgulardan 85 koyun, 16 keçi ve 20 sığır olmak üzere toplam 121 olguya antiseptiklerle (rivanol, benzalkonium chloride ve kreolin) birlikte antibiyotik (oksitetrasiklin, amoksisilin ve pelisilin + streptomisin sülfat) uygulaması yapıldı. Oksitetrasiklin + rivanol ile 39 koyun, 8 keçi ve 8 sığırda yapılan tedavide; rivanolle 14 gün, oksitetrasiklin uygulaması ise 10 kg canlı ağırlığa lcc im ve lokal olarakta 1 cc interdigital aralıkta iki kez uygulandığında 44 olguda olumlu sonuç alınırken 1 1 olguda olumsuz sonuç alındı. Amoksisilin + benzalkonium chloride ile 20 koyun 5 keçi ve 7 sığır olmak üzere toplam 32 olguda Amoksisilin'i 10 kg canlı ağırlığa 1 cc im olarak iki kez ve benzalkonium chloride 16 gün uygulandı. Uygulama sonucunda 7 tanesinde olumsuz 25 tanesinde olumlu sonuç alındı. Penisilin + streptomisin sülfat + kreolin ile 26 koyun, 3 keçi ve 5 sığır olmak üzere 34 olguda Penisilin + streptomisin sülfat 5 gün, kreo linin 18 gün uygulanmasıyla 25 olumlu 9 olumsuz sonuç alındı. Sonuç olarak, Özalp ilçesi ve köylerindeki ruminantlarda görülen ayak hastalıklarının ortaya çıkışında yetiştiricilerin bilinçli olmadıkları ve ayak hastalıklarına yeterince önem vermedikleri görüldü. Sağaltımlarında daha kısa sürede sonuç alınması bakımından en uygun antiseptiğin Rivanol ve en uygun antibiyotiğin ise oksitetrasiklinler olduğu kanısına varıldı. Anahtar kelimeler: Koyun, Keçi, Sığır, Ayak, Hastalık 40

SUMMARY ` Prevalance, treatment and evaluation of economic losses in foot diseases in cattle, sheep and goat living in the town of Özalp and its villages` In the present study; etiology, prevalance, treatment of foot diseases in ruminant living in the town Özalp and its villages were investigated and economic losses were evaluated. In the present study, 2924 sheep, 1 86 goats and 504 cattle were used as material. In this study, 139 sheep, 24 goat and 28 cattle had variety of foot diseases. A questionnaire were also made and answers taken from animal owners were recorded. Treatment protocol was planned in two different ways. Results obtained from questionnaire showed that animal owners were not of aware of the importance of the diseases. A total of 70 animals (54 sheep, 8 goat 8 cattle) with slight foot lesions were treated only with antiseptics (rivanol 0.1 % benzalkonium chloride and creolin) for 11-13 days. In the end, all cases recovered well. A total of 121 animals (85 sheep, 16 goat 20 cattle) with severe foot lesions were treated with antiseptics (rivanol 0.1 % benzolkonium chloride and creolin) and antibiotics (oxytetracyline,amoxycillin and penicillin + streptomycin). Oxytetracyline (lcc/kg b.w.twice in two days intervals and lcc interdigitally only once) +rivanol 0.1 % (for 14 in days) treatment was applied to a total of 55 animals (39 sheep, 8 goat 8, cattle). Forty four animals got well and 11 didn't after above treatment. Amoxycillin (1 cc /kg b.w.twice) + benzolkonium chloride (1 % for 16 days) treatment was applied to a totol of 32 animals (20 sheep, 5 goat, 7 cattle). Twenty five animals got well and 7 didn't after treatment. Penicillin -^-streptomycin (1-2 cc/35-40 kg b. w. for 5 days) + creoline (3 % for 1 8 days) was applied to a total of 34 animals (26 sheep,3 goat, 5 cattle). Twenty five animals got well and 9 didn't after treatment. As a result; animal owners were not aware of the importance of foot diseaes in the region studied. Rivanol was the best antiseptics used for the treatment of foot lesions and Oxytetracylines was also much effective compared to the others used in the treatment of severe foot lesions. Key Words: Sheep, Goat, Cattle, Foot, Diseases 41