İkizlerde lateralizasyon, IQ, bellek ve baskın yarımküre yönetimi arasındaki simetri-asimetri ilişkisi

Abstract

ÖZETERGÜL ERKEÇ, Ö. İkizlerde Lateralizasyon, IQ, Bellek ve Baskın Yarımküre Yönetimi Arasındaki Simetri-Asimetri İlişkisi Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Fizyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Van, 2009.Broca'nın gözlemlerinden sonra (1861), insanlarda motor, mental, anatomik ve bilişsel asimetriler gibi özellikler olduğu anlaşıldı. Bu çalışmada motor, mental, anatomik ve bilişsel asimetriler kalıtım ve çevrenin etkileri göz önüne alınarak ikizler üzerinde çalışıldı. Bu amaçla ikizler üzerine yapılan çalışmalar incelendi, ikizler üzerine el tercihleri, IQ ve diğer simetrik-asimetrik özellikler bakımından çalışma yapılmamış olduğu görüldü. Bu çalışmada ikizlerde el tercihleri (motor), IQ (mental), yarımküre yönetimi (bilişsel) ve kafa çevresi, el ve ayak büyüklüğü gibi bazı morfolojik özellikler (anatomik) simetri-asimetri özelliklerini tespit etmek için çalışıldı. Bu çalışma her yaştan özellikle ilköğretim okulu öğrencilerinden, 142 tek yumurta, 117 çift yumurta ikizinden oluşan (N=518) gönüllü ikizlerle yapıldı. Monozigotik ikizlerden 70'i kız kardeşlerden, 72'si erkek kardeşlerden oluşmaktaydı. DZ ikizlerininse 60 çifti kız-erkek, 32 çifti kız, 25 çifti ise erkek kardeşlerden oluşmaktaydı. Lateralizasyon derecelerinin belirlenmesi için ilk 10 sorusu Edinburg Handedness Inventory (EHI), ikinci 10 sorusu Yetkin Laterality Questionnarie (YLQ)'den oluşan bir bileşik anket kullanıldı. Sonuçlar Geswind skorları ile değerlendirildi. Yarımküre yönetimi baskınlığı için 35 sorudan oluşan bir test kullanıldı. Sorulara verilen yanıtların her birinin belirli bir puanı vardı. Puanlar toplanarak yanıt sayısına bölündü ve 1 ile 9 arasında bir değer elde edildi. Eğer sonuç 5'den 9'a doğru artıyorsa kişi sol yarımküre düşünce sistemine sahiptir. Eğer sonuç 5'den 1'e doğru azalıyorsa kişinin sağ beyin yarımküresi düşünme sistemine sahip olduğu anlaşıldı. Sonuçlar lateralizasyon dereceleri ile karşılaştırıldı ve IQ ve yönetim bakımından yarımküre farklılıkları ve el tercihleri tespit edildi. Bunlara ek olarak deneklerin ayakta uzunlukları, el ve ayak büyüklükleri, oturma pozisyonunda kafa ve vücut uzunlukları dijital kumpas ve diğer ölçüm araçları ile tespit edildi. EHI' ye göre el tercihi ortalaması 70 %, YLQ' ye göre ise 61,1 % bulundu. Bazı ikiz çiftlerinde ise beklenin aksine antogonistik motor, mental, anatomik ve bilişsel asimetriler gözlendi.Anahtar sözcükler: El tercihi, IQ, ikizler, lateralizasyon, baskın yarımküre yönetimi

SUMMARYERGÜL ERKEÇ, Ö. Symmetry- Asymmetry Relationship between the Lateralization, IQ, Memory and Governing of the Dominant Hemisphere in Twins. Yüzüncü Yıl University, Health Science Institute, MA Thesis in Department of Physiology, Van, 2009.After Broca?s observations (1861), it was understood that there are some characteristics in humans such as anatomic, motor, mental and cognitive asymmetries. In this work, mentioned asymmetries have been studied on the twins, including the effect of the hereditary and environmental factors, especially. For this purpose, many previous studies on twins have been inquired, but there was any study about handedness, IQ and the other symmetric-asymmetric features on twins. In this work, studied on the twins by handedness (motor), IQ (mental), hemispheric managements (cognitive) and some morphological properties such as head diameter, hands and feed dimensions (anatomic) to determine symmetry, asymmetry features. This study has been done with a subject group of volunteer twins (N=518 subjects) consist of 142 monozygotic (MZ), 117 dizygotic (DZ) from every ages but especially primary school students. Monozygotic twins are consisting of 70 female MZ twins, 72 male MZ twins. Dizygothic twins including 60 male-female twins, 32 female DZ twins, 25 male DZ twins. A questionnaire involving Edinburgh Handedness Inventory (EHI) with first ten items and a ten questions Yetkin Laterality Questionnaire (YLQ) with second ten items is used to find lateralization degree. The results were assessed by Geswind scores. For the dominancy of hemispheric management a test including 35 questions is applied. The answers of the questions have a definite point. The points were summed and divided to the number of questions and get a value from 1 to 9. If the result is increasing from 5 to 9, the person has the thinking system of the left hemisphere. If it is decreasing from 5 to 1, the person has the thinking system of the right hemisphere. The results were compared with the lateralization degrees and determined the hemisphere differences and hand preferences in terms of management and IQ. In addition to them, using digital calipers and other measurement devices, the subject?s height in upright position, hand and feed dimensions, head and body length in sitting position and determined the body symmetry-asymmetry. According to EHI the average of hand preference was 70 % but according to YLQ the value was found 61.1 %. In some twins? pairs antagonistic motor, mental, anatomical and cognitive asymmetries have been observed which were not results always expected.Key word: Hand preference, IQ, laterality, management of dominant hemispheres, twins.